دیده بگشا ای صنـم ای ساقی مستان علی!


ایرانگرد نیوز- گروه فرهنگی و هنری: اگر این روزها در کوچه و خیابان‌های شهرهای‌مان کمی با دقت قدم بزنیم، کمی با دقت گوش کنیم و کمی با دقت ذهن خسته و پر از تلاطم خود را در این شب‌های عزیز که نفس‌های همه‌مان ذکر گوی علی عالی اعلاست، به آرامش دعوت کنیم بی‌گمان از نوای روح انگیز و الحان موسیقایی که قالب آنها برگرفته از آهنگ‌ها و ملودی‌های ماندگار آثار سینمایی و تلویزیونی و موسیقایی بوده آنچنان لذتی می بریم که گویی ما را برده اند به عالم ملکوت.


راستی مگر می شود نادیده گرفت آن دم مسیحایی صدیق تعریف در تیتراژ ابتدایی سریال ماندگار امام علی (ع) ساخته فرهاد فخرالدینی را؟ مگر می شود عبور کرد از آهنگ کتاب‌های “مقاصد الحان” و “جامع الحان” عبدالقادر مراغه‌ای که با حروف ابجد نوشته شده است و تا کنون شمار زیادی از پژوهشگران خارجی و داخلی روی آن کار کرده اند اما هیچ‌کدام موفق نشدند که شعر و آهنگ این قطعات را با هم تطبیق دهند و این فرهاد فخرالدینی بود که توفیق کشف این کار را با 30 سال پژوهش به دست آورد و گوشه ای از آن را در مجموعه امام علی به کار برد.


به طور حتم شاخصه اصلی چنین آثاری که توانستند ظهور و بروز چشمگیری در عالم موسیقی داشته باشند برگرفته از همان تعصبات غنی از اندیشه و تفکری است که در وجود هنرمندان این سرزمین به دور از هر ادعایی درباره شخصیت ارجمند حضرت علی (ع) وجود داشته و منجر به تولید آثاری شده که نمی توان به راحتی از کنار آنها عبور کرد. گویی این آثار هم‌ردیف بخشی از نفس‌های زندگی مان شده که البته در مناسبت ها بیشتر بر دم و بازدم ما مهمان می شوند. گویی اینها هموارکننده مسیری هستند در جهت تعالی روح انسان امروزی برای شناخت بزرگمردی که نام او و مددش ذکر هر روز و هر شب ماست.


به هر ترتیب خوانش و روایت گری از تولید آثار موسیقایی مرتبط با حضرت علی (ع) و بررسی فنی و ساختاری این آثار آنچنان در اقیانوس بی‌کران موسیقی ایرانی درآمیخته شده که ساعت ها و روزها می توان درباره آن صحبت کرد.


یکی از این آثار موسیقایی که سال 79 توسط ستاد تکریم سال امام علی (ع ) تولید شد و به نوعی یکی از آثار تازه موسیقی مذهبی در ژانر پاپ بود آلبوم ماه غریبستان با صدای محمد اصفهانی بود که با آهنگسازی علیرضا کهن دیری، زنده یاد شهریار فریوسفی، فریدون شهبازیان، محمد حقیقی و مجید اخشابی توسط موسسه آوای برگ منتشر شد. در این آلبوم موسیقایی مناسبتی که همچنان جزو پرمخاطب ترین آثار موسیقایی مذهبی است ترانه ها واشعاری از مولانا، ابوسعید ابوالخیر، شهریار، علی معلم و هوشنگ ابتهاج در منقبت و تجلیل از مقام والای امیر المومنین علی (ع) به مخاطبان عرضه شد.


یکی از این ترانه ها که اتفاقا نام آلبوم هم برگرفته از آن بود قطعه “دیده بگشا” با ترانه ای از علی معلم دامغانی و آهنگ علیرضا کهن دیری بود که یکی از آثار شاخص این آلبوم نیز محسوب می‌شود.


دیده بگشا ای به شهــد مــرگ نوشینت رضـــا
دیده بگشا بر عــدم، ای مستـی هستی فـــزا
دیده بگشا ای پس از سوءالقضا حسن القضا


دیده بگشا از کرم، رنجور دردستان، علی!
بحـر مروارید غـم، گنجور مردستان، علی!


دیـده بگشـا رنـج انسـان بیـن و سیــل اشــک و آه
کِبـر پَـستان بیـن و جـــام جـهــل و فـرجـــام گـنـــاه
تیر و ترکش، خون و آتش، خشم سرکش، بیم چاه


دیده بگشا بر ستـم؛ بر این فریبستان، علی!
شمـع شب‌های دژم، مـــاه غریبستان، علی!


دیده بگشــا! نقـش انسـان مـاند با جـامی تهی
سوخت لاله، مُرد لیلی، خشک شد سَرو سَهی
زآ گـهی مان جهــل مـاند و جهــل ماند از آگهـی


دیده بگشا ای صنـم، ای ساقی مستان، علی!
تیـــره شد از بیـش و کــم آیینــۀ هستان، علی


علیرضا کهن دیری درباره آلبوم “ماه غریبستان” و قطعه دیده بگشا که در سال 1379 ضبط شد به خبرنگار مهر گفت: آلبوم موسیقایی “ماه غریبستان” از جمله آثاری بود که خوانندگی آن از مدت‌ها قبل به عهده محمد اصفهانی گذاشته شده بود. این خواننده که پیش از این هم سابقه همکاری‌های زیادی را با وی داشتم از من دعوت کرد تا برای ساخت و تنظیم تعدادی از آهنگ‌ها در این آلبوم حضور داشته باشم که من به دلیل حضور تیم حرفه ای که در این آلبوم شاهد آن بودم پذیرفتم که در ساخت و تنظیم تعدادی از آهنگ‌ها حضور داشته باشم.


وی ادامه داد: شاید برای شما جالب باشد که آهنگ ماه غریبستان فقط در چند ساعت ساخته شد. البته بخش کوتاهی از ملودی این قطعه قبلا ساخته شده بود که بلافاصله بعد از تماس آقای معلم با محمد اصفهانی مبنی بر تمام شدن شعر در چند ساعت کوتاه، کار ساخت آهنگ را به اتمام رساندیم. که این نیز به خودی خود برای من تجربه جالبی بود که حضور در کنار یک تیم حرفه ای کار را تبدیل به یک کار بی ماجرا و بدون هیچ دردسری کرد که خوشبختانه با استقبال خوبی هم از سوی مردم مواجه شد.


کهن‌دیری معتقد است: خوب یا بد بودن یک آلبوم موسیقایی زمانی می تواند مورد ارزیابی مثبت مخاطبان واقع شود که آهنگساز بدون هیچ سر و صدا و حاشیه ای به کار اصلی خود که همان آهنگسازی است بپردازد و به نوعی خودش باشد. به طور حتم وقتی با چنین رویکردی وارد یک اثر شود می توانیم شاهد تولید اثری باشیم که با مخاطب خود آنچنان ارتباطی برقرار می کند که تا سالها نغمه ها و ملودی های آن در ذهنش باقی می ماند و این همان چیزی بود که من در آلبوم غریبستان به آن توجه زیادی داشتم و می‌خواستم آن چیزی باشم که خودم می خواهم؛ چراکه معتقد بودم این دیدگاه است که می تواند بدون در نظر گرفتن جنبه های سفارشی، اثر را به سر منزل مقصود برساند.

Check Also

معرفی نقاشان زن نامدار به بهانه روز جهانی طراحی و نقاشی

 ۱۶ می برابر با ۲۶ اردیبهشت ماه، روز جهانی طراحی و نقاشی اعلام شده است. …