ایرانگرد نیوز پایگاه خبری تحلیلی ایرانگرد نیوز
به گزارش خبرنگار مهر، انتخاب آثار برای اجرا در سالن‌های نمایش طی سال‌های اخیر تبدیل به چالشی بزرگ برای خانواده تئاتر شده است. در این چالش هنرمندان باسابقه تئاتر که در عرصه کارگردانی کارنامه قابل قبولی دارند و آثارشان همواره به لحاظ کیفیت مورد توجه کارشناسان و همچنین مخاطبان تئاتر بوده است، نمی‌توانند به راحتی به تولید و اجرای آثار مدنظر خود بپردازند. نمونه بارز این ادعا وضعیتی است که برای علی رفیعی کارگردان با سابقه و تأثیرگذار تئاتر رخ داد.
رفیعی که متقاضی اجرا در تالار وحدت و سالن اصلی تئاتر شهر بود در نهایت نمایش “یرما” را در سالن سمندریان تماشاخانه ایرانشهر به صحنه برد. این در حالی است که رفیعی با آثاری که پیش از این تولید و اجرا کرده است همواره از استقبال مخاطبان و کارشناسان تئاتر بهره‌مند است و تالار وحدت و سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر در زمان اجرای آثار این هنرمند مملو از تماشاگر بوده است. هنرمندان دیگری نیز در عرصه کارگردانی تئاتر وجود دارند که آثارشان در سالن‌های بزرگ تئاتر نظیر سالن اصلی تئاتر شهر و تالار وحدت اجرا شده‌اند و این آثار توانسته‌اند تماشاگر را روی صندلی‌های این سالن‌ها بنشانند.
چالش انتخاب آثار علاوه بر هنرمندان شناخته‌شده تئاتر طی سال‌ها گریبان سالن‌های بزرگ تئاتر بخصوص سالن اصلی تئاتر شهر را هم گرفته است. سالن اصلی همیشه به عنوان ویترین تئاتر شهر شناخته شده و هر گاه این سالن میزبان اثری بوده است که به لحاظ کیفیت حرفی برای گفتن داشته و توانسته در جذب مخاطب هم موفق باشد، مجموعه تئاتر شهر حال و هوای دیگری پیدا کرده است.
صحنه‌ای از نمایش “پسران آفتابی” که در سالن اصلی در حال اجرا است
هر گاه که سالن اصلی تئاتر شهر میزبان آثاری بوده که کیفیت چندان قابل قبولی ندارند، مجموعه فضایی نیمه فعال به خود گرفته است زیرا حضور پر رنگ و استقبال تماشاگران از آثار سالن اصلی تئاتر شهر در اکثر مواقع باعث استقبال از آثار نمایشی دیگر شده است. متأسفانه در سال‌های اخیر نمایش‌هایی که در سالن‌های چهارسو، سایه، قشقایی و حتی کارگاه نمایش به صحنه رفته‌اند نسبت به ظرفیت سالن اجرا از آثار به صحنه رفته در سالن اصلی تئاتر شهر موفق‌تر بوده‌اند.
حتی در اکثر مواقع استقبال از آثار محیطی اجرا شده در تئاتر شهر از آثار سالن اصلی بیشتر بوده است. این نکته مهم را که استقبال مخاطبان از یک نمایش نمی‌تواند نشان‌دهنده کیفیت یک اثر نمایشی باشد نمی‌توان نادیده گرفت اما نباید این واقعیت را هم فراموش کرد که سالن اصلی تئاتر شهر نیازمند اجرای آثاری است که هم کیفیت لازم را داشته باشند و هم در جذب مخاطب موفق باشند.
مواردی وجود دارد که حتی برخی از اساتید تئاتری نیز که مدعی اجرا در سالن اصلی تئاتر شهر بوده‌اند با تجربه‌ای ناموفق اجرای خود را به پایان رساندند که البته توجیهات ارائه شده از سوی مدیران تصمیم‌گیرنده و همچنین اساتید و هنرمندان مدنظر برای این تجربیات هم قانع‌کننده نبوده است. مواردی هم در کارنامه اجراهای سالن اصلی تئاتر شهر در سال‌های اخیر وجود دارد که نشان‌دهنده این امر است که اثر یا آثار مدنظر مناسب اجرا در سالن‌هایی کوچک‌تر بوده‌اند اما به دلیل یک تصمیم اشتباه در سالن اصلی اجرا شده است و نتوانسته سالن 579 نفره اصلی را پر کند.
برای مثال و مشخص شدن این وضعیت می‌توان نگاهی آماری به وضعیت اجرا و فروش بلیت و تماشاگران نمایش “پسران آفتابی” به کارگردانی سیامک صفری انداخت که این روزها در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر اجرا می‌شود. سیامک صفری از بازیگران با سابقه تئائر است که طی یک دهه اخیر نقش آفرینی‌هایش بر صحنه تئاتر با استقبال مخاطبان همراه بوده است و یکی از بازیگران شناخته شده تئاتر است. اما با نگاهی به کارنامه کاری این بازیگر شناخته شده مشخص می‌شود که صفری تنها دو تجربه کارگردانی تئاتر دارد که دومین تجربه همین کارگردانی و اجرای نمایش “پسران آفتابی” است.
نمایش “پسران آفتابی” که از 16 تیرماه سال جاری اجرای خود را در سالن اصلی تئاتر شهر آغاز کرده است در مجموعه تا 21 مردادماه 25 اجرای خود را پشت‌سر گذاشته است و تا 25 مردادماه به اجرای عمومی خود در این سالن نمایشی ادامه می‌دهد. این نمایش در 25 اجرای گذشته خود توانسته 2 هزار و 604 تماشاگر داشته باشد که بلیت نمایش را به صورت تمام بها به قیمت 15 هزار تومان خریداری کرده‌اند. 31 تماشاگر نیز طی 25 اجرای “پسران آفتابی” بلیت نمایش را به صورت نیم بها یعنی 7 هزار و 500 تومان تهیه کرده‌اند.
طبق آمار موجود در تئاتر شهر نمایش “پسران آفتابی” در 25 اجرای پشت‌سر گذاشته خود پذیرای 895 تماشاگر بوده است که بلیت نمایش را به صورت تخفیف 30 درصد یعنی به قیمت 10 هزار و 500 تومان تهیه کرده‌اند. همچنین یک هزار و 758 تماشاگر نیز به صورت مهمان و بلیت رایگان از نمایش “پسران آفتابی” طی 25 اجرای گذشته در سالن اصلی به تماشای این اثر نشسته‌اند. در مجموع 5 هزار و 288 تماشاگر تئاتر در سالن اصلی از “پسران آفتابی” دیده‌اند کرده‌اند که اگر از این تعداد یک هزار و 758 تماشاگر با بلیت مهمان را کسر کنیم تعداد تماشاگرانی که برای دیدن این نمایش بلیت تهیه کرده‌اند به 3 هزار و 530 تماشاگر کاهش پیدا می‌کند.
مجموع فروش بلیت نمایش “پسران آفتابی” هم در 25 اجرا مبلغ 47 میلیون و 347 هزار و 500 تومان است. با نگاهی به این آمار مشخص می‌شود که نمایش “پسران آفتابی” در هر اجرای خود به صورت میانگین تنها میزبان 141 تماشاگر بوده است که تمام‌بها، نیم‌بها یا با تخفیف 30 درصدی بلیت نمایش را تهیه کرده‌اند. این در حالی است که ظرفیت صندلی‌های سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر 579 نفر است و آماری نظیر آمار نمایش “پسران آفتابی” تجربه‌ای نامناسب و ناموفق برای این سالن تئاتری است. البته این آمار صرفا برای نشان دادن میزان فروش و پر شدن ظرفیت سالن ارائه شده است و دلیلی بر بالا بودن یا پایین بودن کیفیت نیست.
وجود چنین شرایطی برای سالن اصلی بیانگر آن است که انتخاب آثار و اجراهای تئاتری برای بزرگترین سالن مجموعه تئاتر شهر در سال‌های اخیر کارشناسانه نبوده است. تداوم چنین روندی آسیب‌های غیر قابل جبرانی را به مجموعه و همچنین خانواده تئاتر وارد می‌کند. نکته مهم این است که انتظار می‌رود سالن اصلی تئاتر شهر میزبان اجراهایی باشد که با ظرفیت کامل روی صحنه بروند.
