رسانهها جایی در برنامه بازدید مدیرکل یونسکو از میراث ایران نداشتند
بالاخره پس از ۱۰ سال، «ایرینا بوکووا» نماینده یونسکو، بر بالین بیمار میراث ایران حاضر شد تا از نزدیک به نظاره آنچه که امروز تحتعنوان میراثفرهنگی نام برده میشود، بنشیند. اما با این وجود هنوز هم مسئولان ارشد ایرانی با گذاشتن موانع و برنامهریزیهای گسترده مانع از ارتباط مستقیم رسانهها با نماینده یونسکو شدهاند. اتفاقی که سبب شده بسیاری از مشکلات آثار تاریخی و موارد مربوط به سایتهای جهانی پنهان و بهدور از چشم نماینده یونسکو باقی بماند.
چندروز از سفر ایرینا بوکووا به ایران میگذرد اما تا این لحظه هنوز هیچ نشست خبری و حتی زمینهای برای ارتباط و پرسش و پاسخ خبرنگاران حوزه میراثفرهنگی با نماینده یونسکو در پایتخت فراهم نشدهاست. خبرنگارانی که نزدیک به ۱۰ سال منتقد وضعیت نابسامان میراثفرهنگی بودند و همچنان نگران خطراتی که در کمین مهمترین آثار تاریخی ایران نشسته، هستند.
این درحالی است که با توجه به روند تخریبگرایانهای که میراثفرهنگی طی ۱۰ سال گذشته ثبت کرده بهنظر میرسد حضور نماینده یونسکو در ایران، صرفا با ایفای نقش نوشدارو پس از مرگ سهراب است و ثمری برای حفظ مواریث ایران بهدنبال نداشته باشد. نقشی که میتوانست با تعامل رسانهها و نظرات فعالان و کارشناسان این حوزه پررنگتر و موثرتر واقع شود.
چنانچه مدیرکل یونسکو عصر اولین روز ورود خود به ایران به مجموعه فرهنگی تاریخی گلستان رفت و از عمارت بادگیر، شمس العماره، تالار اصلی بازدید کرد اما بهدلیل جلسات متعدد و محدودیت زمانی از تخریب سرای دلگشا بهعنوان بزرگترین تهدید کاخ گلستان غافل ماند.
میدان نقشجهان که روزهای اول آمدن دبیرکل یونسکو تغییر قیافه چندان خوشاینده نداده بود و شهرداری اصفهان بنا به مناسبتی منظر تاریخی آن را مخدوش کرد، با آمدن نماینده یونسکو نونوار و پاکسازی میشود و ساعتی پس از رفتن بوکوا به همان آشفته بازاری که بود برمیگردد.
اتفاقی که از چشم ایرینا بوکووا پنهان میماند اما از نظر فعالان میراثفرهنگی و کسبه میدان نقشجهان نه! بهطوری که یک ساعت پس از بازدید و اتمام مراسم عضو هیئت رییسهی اتحادیهی صنایع دستی اصفهان با خبرگزاری میراثفرهنگی تماس میگیرد و میگوید: «هنوز نماینده یونسکو اصفهان را ترک نکرده که شهرداری با نصب دوباره داربستهای غرفههای جشن “به رنگ اصفهان” از جلوخان مسجد جامع عباسی تا مسجد شیخ لطف الله و عالی قاپو به تعاریف و ضوابط جهانی درخصوص حفظ میراثفرهنگی دهنکجی میکند و با گذاشتن بلندگوهای عظیم در دو قدمی جلوخان مسجد جامع عباسی لرزه بر کاشیها و بنای آثار تاریخی میدان میاندازد.»
اتفاقی که در شیراز هم بههمین منوال بوده و اعتراض بسیاری از فعالان میراثفرهنگی را بهدنبال داشت. تا اینکه جمعی از باستانشناسان را بر آن کرد تا با نوشتن نامهای به بوکووا خواستار توجه بیشتر به مواریث ملی و جهانی ایران شود.
باستانشناسان هم در نامه خود به مجموعههای ارزشمندی چون میدان نقش جهان اصفهان، منظر فرهنگی بم، سازههای آبی ـ تاریخی شوشتر و کاخ گلستان اشاره کردهاند که با مشکلات مهمی مواجه هستند. معضلاتی که اتفاقا برخی از آنها به سازمان یونسکو منعکس شده و مورد رسیدگی و بازرسی قرار گرفته است.
با این حال هنوز پرسشهای رسانهها و امیدها جامعه دانشگاهی نسبت بهحضور و حمایت معنوی یونسکو از تهدیدهایی که همچنان بر سر راه مردهریگ ایران وجود دارد، بهقوت خود باقی است.
انتظار میرود مسئولان ارشد ارگانهای مختلف دولتی و متولیان میراثفرهنگی با حذف موانع سبب ارتباط مستقیم رسانهها با نماینده یونسکو شوند تا بدین ترتیب شاهد کمکرسانی یونسکو، حفظ میراثفرهنگی و انتقال صحیح اخبار از سوی رسانهها باشیم.