ایرانگرد نیوز پایگاه خبری تحلیلی ایرانگرد نیوز
ریجاب یا همان «ریژاو» یکی از خاص‌ترین شهرهای کرمانشاه، منطقه‌ای کوهستانی و دارای آب و هوایی معتدل است و با وسعت ۱۲۰ کیلومترمربع در غرب این استان واقع شده.
واژه ریجاب عربی شده واژه «ریژاو» است که در زبان کردی محل ریزش آب و آبشار معنا می‌دهد؛ چرا که از لابه‌لای کوه‌های این منطقه، چشمه‌های بسیار زیبایی جریان دارد که موجب پرآبی ریجاب شده است.
آبشار پیران یا آبشارریجاب یکی از بلندترین آبشارهای ایران به حساب می‌آید؛ آبشاری سه طبقه که دو طبقه بالایی بسیار بلند و طبقه پایینی کم ارتفاع‌تر دارد.
اگر بخواهیم فهرستوار جاذبه‌های گردشگری ریجاب را برشمریم باید بگوییم ریجاب دارای رودخانه الوند، قبر سلطان سی‌قلی، برج خاموشی، زندان دوناب و مناطق تاریخی و طبیعی دیگر است.
ریجاب جزو شهرستان دالاهو به حساب می‌آید. شهرستان دالاهو از دو بخش گهواره و مرکزی تشکیل شده است. ریجاب، کِرِندغرب و گهواره؛ سه شهر شهرستان دالاهو هستند.
این منطقه از سمت شمال به شهرستان ثلاث باباجانی، ازشرق به شهر کِرِندغرب، از جنوب و غرب به شهرستان سرپل ذهاب محدود می‌شود.
زبان اغلب اهالی این شهر کردی (کردی سورانی و هورامی) است. مرکز شهر ریجاب، بان‌مزاران است و سه آبادی ریجاب، یاران و زرده به نام دهستان ریجاب خوانده می‌شود.
رودخانه الوند
رودخانه خروشان الوند یا هلوند (به معنای شیرین) تنها رودخانه منطقه ریجاب است. این رودخانه از ارتفاعات سیاه دانه واقع در کوه‌های دالاهو سرچشمه می‌گیرد و پس از طی مسیر پرپیچ و خم باغ‌های گردو، وارد شهرهای مرزی سرپل ذهاب و قصرشیرین و سپس وارد کشور همسایه، عراق می‌شود.
جوش و خروش این رودخانه زبانزد است و شنا کردن و حتی ایستادن در این رودخانه سفیدِ کف کرده غیر ممکن است. از دیگرجاذبه‌های طبیعی ریجاب چشمه‌های متعددی است که تعداد آنها به بیش از بیست چشمه می‌رسد اما از عمده‌ترین آنها از نظر پرآبی چشمه‌هایی با نام‌های حشانه و کولیتان است که قسمت اعظم آب رودخانه الوند را تأمین می‌کنند.
همچنین چشمه غسلان بابایادگار که از آن به عنوان آب شفابخش یاد می‌کنند از زیبایی‌های منحصر به فرد این منطقه محسوب می‌شود.
کوه و دره
کوه های ستبر و استوار این ناحیه روحیه مردمان کرد را یادآور می‌شود. وجود کوه‌های زیبای تلاش، مله سوره (گردنه سرخ)، تاش خزی، کچلی تلار، کاو، قله برزه و گل دره در این منطقه کوهستانی جذابیت دوچندانی به ریجاب بخشیده و بهانه‌ای برای حضور کوهنوردان در این منطقه به وجود آورده است.
کوه با دره معنا می‌یابد… بیشتر دره‌های جنگلی ریجاب در امتداد رودخانه الوند کشیده شده‌اند و پیرامون آن را انبوهی از جنگل‌های گیاهی متنوع فرا گرفته است.
دره‌های کوهستانی هم عمدتاً در میان قله‌های مرتفع قرارگرفته و جولانگاه رودخانه دایمی و خروشان الوند هستند، یکی از آنها دره‌هونه است که برخی از اهالی به آن دره اژدها می‌‌گویند، چرایش را خدا داند!
سوغاتی
اگر می‌خواهید از این منطقه زیبا و به یاد ماندنی سوغاتی داشته باشید؛ چه چیزی بهتر از سوغاتی هم‌جنس طبیعت وحشی و عطر گیاهان خاص آن.
باید بدانید که محصولات عمده ریجاب را میوه، غلات، حبوبات، توتون، لبنیات، انجیر و انار تشکیل می‌دهند، همچنین گردوی این منطقه بسیار معروف است.
گیاهان دارویی فراوانی مانند چینور، گنور و ریواس، سماق، اسپند، زو، کنگر، سیرونه، گیلاخه، چاوبازه، شن، سیاکوز، و غیره در این منطقه کشت می‌شود. که می‌توان از محلی‌ها با قیمت مناسب تهیه کرد.
غارها
همانطور که اشاره شد، جاذبه‌های ریجاب بر خلاف آنچه به نظر می‌رسد، تنها محدود به طبیعت زیبای آن نیست و این منطقه دارای غنای باستانی فراوانی است.
منطقه ریجاب دارای بیش از ۳۰ اثر باستانی است؛ از جمله این آثار وجود راه باستانی ساسانی در این منطقه است که این راه فقط با پای پیاده قابل عبور بوده و از جمله راههایی است که عشایر برای عبور و مرور خود از آن استفاده می‌کنند.
میراث با ارزش و پر گوهر تاریخی هم‌چون دیوار دفاعی و مجموعه قلعه یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانی و آتشگاه‌ریجاب و… گویای قدمت کهن ریجاب می‌باشد.
مجموعه بناهای یادمانی قلعه یزدگرد در ۱۵ کیلومتری سه‌راهی ریجاب به سر پل ذهاب قرار دارد. این مجموعه از طرف شمال غرب با پرتگاه تندی به جلگه ذهاب می‌رسد و از طرف شمال و شمال‌شرقی به صخره‌های پلکانی دالاهو منتهی می‌شود.
باستان‌شناسان قدمت این بنا را به دوره ساسانی نسبت داده‌اند. این منطقه که با عنوان قلعه یزدگرد در ادبیات باستان‌شناسی شناخته می‌شود، دارای وسعت تقریبی حدود ۴۰ کیلومتر مربع و شامل چند محوطه در کنار هم است.
قدمت
به تازگی باستان‌شناسان در نزدیکی روستای بان‌زرده در محلی که به «گچ گنبد» معروف است بقایایی یافته‌اند. درعمق نزدیک سطح زمین این سایت، دیوارهای آجری با ملاط کشف و طبقه اول ساختمانی کاوش شد که با گچ‌بری زینت یافته بود.
قطعاتی از این گچ بری‌های ظریف به علت ریزش طبقه فوقانی ساختمان در میان آوار و خاک باقی مانده است. سبک این گچبری‌ها با نقش‌های برجسته از تصویر انسان و حیوان و برخی نقوش تزئینی به آثار دوره سلوکی و اشکانیان نزدیک است.
همچنین در ابتدای زمین‌های مربوط به روستای بان زرده، بقایای برج بزرگ مدوری به چشم می‌خورد که به آشپزخانه شهرت یافته و درست مقابل آن در طرف دیگر مسیر، برجی در ابعاد کوچکتر قابل تشخیص است. وجود این دو برج در کنار یکدیگر این احتمال را ایجاب می‌کند که شاید اینجا دروازه اصلی ورود به قلعه یزدگرد و تأسیسات بان زرده بوده باشد.
مصالح کلیه این آثار از قلوه سنگ و ملاط بوده و ساختمان‌ها معرف کامل معماری عصر ساسانی است.
مقبره شیخ بایزی
مقبره شیخ بایزی بستانی آتشگاه دیگری است که در داخل آن دو قبر اسلامی در کنارهم دیده می‌شوند که اهالی محل یکی از آنها را قبر شیخ بایزی معرفی می‌کنند.
در دوران اسلامی نیز شاهد بناهایی هستیم؛ ابودجانه نام یکی از صحابه پیامبر، مقبره‌ای واقع شده درریجاب که نسبت به بقیه آثار شناخته شده‌تر و به‌مراتب سالمتر مانده است و مربوط به صدر اسلام است. این زیارتگاه بیشتر مورد توجه اهل تسنن است.
از دیگر مقبره‌ها و اماکن خاص عرفانی که مریدان از مناطق مختلف ایران و جهان به زیارتش می‌شتابند، مقبره بابایادگاراست که از بقاع متبرک و زیارتگاه‌های پیروان اهل حق محسوب می‌شود. این مقبره در روستای بان زرده قرار دارد.
قدمت این اثر به قرن ۱۶ میلادی می‌رسد. از نظر معماری، این بنا به صورت فضای مربع شکل کوچکی است و بر روی آن گنبدی مخروطی شکل قرار گرفته است.
سطوح داخلی و خارجی این بنا به وسیله ملاط گچ‌اندود شده است. پیشتر، مشایخ در اوایل حکومت صفویان زندگی می‌کردند و در نوار مرزی ایران و عثمانی به ترویج مذهب اهل حق اشتغال داشتند. به اعتقاد اهل حق بابایادگار تجلی روح حسین‌بن‌علی است.
مسجد عبدالله
وسط روستای ریجاب قدیم (ریجاب بالا) مسجدی مستطیل شکل که از قلوه سنگ و ملاط ساخته شده، قرار گرفته است.
مسجد عبدالله بن عمر علی الظاهر از بناهای قبل از اسلام بوده، که پس از ظهور اسلام در ایران به مسجد تبدیل و از نخستین مساجد ساخته شده در ایران به حساب می‌آیدیدآیدآال.
این مسجد اگر از مسجد «تاریخانه» دامغان که قدیمی‌ترین مسجد ایران است، قدیمی‌تر نباشد بعید نیست مقارن با بنای آن ساخته شده باشد.
از دیگر آثار باستانی موجود در منطقه ریجاب، قلعه‌گه (قلعه کوچک)، زندان دوناب، پل دروازه، قلعه ویرانه، گمه ملک (گنبد ملک)، قلعه تاش خزی، قلعه سرآب کُنار، برج ریجاب، گنبد کلایی (ساسانی)، باباشیخ (ساسانی)، نهر گبری(جوگوری)، نقاره خانه، آشیابا و چند کتیبه حجاری شده در دره هونه و پل دروازه مربوط به دوره ساسانی، دیدنی وقابل تامل هستند.
این منطقه در طول اعصار یکی از مهم‌ترین نواحی در غرب ایران به حساب می‌آید و جمع شدن چندین جاذبه در یک جا، ریجاب و منطقه را به مکانی استثنایی و ارزشمند بدل کرده است.
