در پاییز که هوا کمی سرد می شود، نمی توان به مکان های کوهستانی رفت. درختان هم تقریبا بی شاخ و برگ می شوند و به واسطه بارش باران، زمین خیس و گِل‌آلود است و نمی توان به باغ و جنگل هم رفت.
ر پاییز که هوا کمی سرد می شود، نمی توان به مکان های کوهستانی رفت. درختان هم تقریبا بی شاخ و برگ می شوند و به واسطه بارش باران، زمین خیس و گِل‌آلود است و نمی توان به باغ و جنگل هم رفت. پس شاید بهترین گزینه برای سفر و تفریح، بازدید از مکان های تاریخی و بناهای باستانی باشد.
برج طغرل در استان تهران
گنبد سرخ یا برج سرخ قدیمی ترین اثر تاریخی تهران میباشد و در قسمت جنوب غرب آن واقع شده است این بنا در سال ۸-۱۱۴۷ پس از میلاد به دستور سعد بدیم، حاکم آذربایجان (مطابق با کتیبه‌ای که به زبان کوفی در قسمت شمالی برج قرار دارد) ساخته شده است. در قسمت پایین این ساختار، حفره‌ای وجود دارد که مقبره را از آنجا می توان دید. این بنای تاریخی به صورت چهارگوش است و دارای کاشی کاریهای آبی رنگ زیبا،کارهایی با آجرهای پخته و گچ کاریهای بی نظیر در طرحهای هندسی شکل میباشد. درقسمت شمالی این بنا مدخل ورودی آن قراردارد ودر آنجا هفت پله وجود دارند که ما را به سمت مقبره و حفره هدایت می‌کنند. گودارد به ارزش تاریخی این بنا به دلیل وجود تزییناتش اشاره می نماید چراکه آنها قدیمیترین تزیینات بیرونی براق و لعاب داده شده بناهای تاریخی در شمال ایران می‌باشند.
غار علیصدر در همدان
غار علیصدر در همدان غار آبی علیصدر که در ۱۲۰ کیلو متری شمال غرب همدان در روستایی به همین نام قرار دارد و در روی دامنه کوه سوباشی قرار گرفته است یکی از جالب ترین منظره های طبیعی در ایران بشمار می آید. در حقیقت این غار یک شبکه بی پایان از غارهایی است که مملو از آب زلال و شفاف است. غارآبی علیصدر در نیمه اول دهه ۷۰ میلادی کشف شد. در بعضی از قسمتهای غار عرض آن به بیشتر از ۱۰۰ متر می رسد و همچنین در بعضی نقاط ارتفاع غار ۱۰ متر و حتی بیشتر هم می‌شود. غار علیصدر یکی از زیباترین غارهای آبی جهان به شمار میرود. این غار شامل آبروهای کوچک و بزرگ مارپیچ است که همه آنها بهم اتصال دارند. این غار که تقرﻳﺒﺄ نیم قرن از کشف آن می‌گذرد دارای بازدیدکننده‌های بسیاری در فصل تابستان است.
باغ شازده ماهان کرمان
باغ شاهزاده یکی از زیباترین باغهای سنتی ایران محسوب می‌شود. این باغ در ماهان و دردامنه کوههای تیگران واقع شده است و مربوط به اواخر دوره قاجاریه (۱۲۹۸ هجری قمری ) میباشد. این باغ دارای سردر ورودی بسیار زیبا است که گفته می‌شود که این باغ به دستور حاکم کرمان ساخته شده و وقتی خبر مرگ ناگهانی حاکم را به ماهان می برند بنایی که مشغول تکمیل سر در ساختمان بود تغار گچی را که بدست داشته محکم به دیوار کوبیده و کار را رها کرده و فرار نموده به همین علت جاهای خالی کاشی ها را برسردرورودی می توان دید. این باغ علاوه برسردر شامل عمارت شاه نشین و حمام نیز میباشد. در حال حاضر قسمت شاه‌نشین به یک رستوران تبدیل شده و توسط بخش خصوصی اداره می‌شود. در این باغ درختان میوه متنوعی بچشم می خورد و در جلوی عمارت هم حوض ها و فواره ها آب نمای زیبائی را تشکیل داده‌اند. هر ساله گردشگران از این باغ زیبای اصیل ایرانی بازدید می‌کنند و از زیبائی و طراوت باغ لذت می‌برند.
باغ ارم در شیراز
باغ ارم که باغ بسیار معروف و زیبایی است در شهرشیراز واقع شده و مکان آن نزدیک خاکریز رودخانه کوشک است که سابقا در حاشیه شمال غرب شهر قرار داشت، اما هم اکنون درقسمت شهرنشین است. زیبایی‌های باغ بسیاری نظیر است چنانکه فرصت شیرازی که شاعرآن زمان بوده در اشعارش باغ ارم را بخاطر داشتن گلهای زیبا، هوای تازه و درختان سروکه مشهورترین آنها درختی بنام سروناز میباشد ستوده است. پس از کودتای سال ۱۳۳۲ شمسی و اسیر شدن برادران قشقایی که مالکان باغ ارم بودند، دولت آنرا مصادره کرد و به دانشگاه پهلوی که بعدها دانشگاه شیراز نام گرفت بخشید. در طول این مدت دیوارهای گلی سابق را با نرده های آهنی جایگزین کردند. باغ ارم درقسمت مرکزی شهر شیراز ودر کنار خیابان ارم واقع شده است. این باغ را رییس ایل قشقایی بنام محمد علی خان قشقایی در قرن هجدهم ساخته و هفتاد و پنج سال بعد نصیرالملک آنرا خرید. این باغ با داشتن معماری زیبا، نقاشیها، کنده کاریها و کاشی کاریها دارای زیبایی و جلال بی‌نظیری است.
ابیانه در اصفهان
آبیانه روستای زیبایی در ۷۰ کیلومتری جنوب کاشان است. این روستا نمونه زنده‌ای از شیوه های معماری، آداب و رسومها و مثال جالبی از سازگاری انسان با طبیعت به شمار می رود. این روستا با داشتن کوچه های سراشیب و باریک، بسیار متراکم بوده و خانه های واقع شده در سراشیبی آن، همچون مسیر پلکانی است. در اینجا سقفهای برخی از خانه ها به عنوان حیاط خانه های بالاتر در سراشیبی بکار می روند. در این روستا تعدادی ساختمانهای اسلامی و زرتشتی هم وجود دارند. این روستا در سراشیبی شمالی کوه کرکس و در ۲۸ کیلومتری شهر نطنز واقع شده است. آبیانه دارای آب وهوای معتدل بوده و آداب و رسوم و سنتهای مردم این منطقه همچون ساختمانهایش، تصویری زیبا از ایران قدیم را نشان می‌دهد. یونسکو، ابیانه را به عنوان یک روستای تاریخی ثبت کرده است.
برج خاموش در یزد
دخمه یا قلعه خاموشان (برجهای خاموش)، این سه ساختمان پرعظمت از بین دیگر ساختمانهایی که بر بلندای تپه وجود داشته اند باقی مانده اند، این بناها در مجاورت یزد (در حدود ۱۵ کیلومتری جنوب غرب ) قرار دارند جاییکه جسد زرتشیان را به پای برج می آوردند و تشریفات مذهبی ای را در حضور اقوام و آشنایان فرد مرده انجام می دادند، سپس کشیشان جسد را به داخل برج می بردند و آنرا بر روی سنگهای مسطح کف زمین قرار می دادند، بدین گونه با دوری از خاک، آب و آتش (عناصر الهی که آلوده کننده هستند)، روح فرد مرده متعلق به اهورامزدا می‌شد. بعد از مدتی کوتاه کلاغ‌ها و لاشخورها جسد را از هم می‌دریدند و تکه تکه می‌کردند، پس ازآن استخوان‌ها را بدرون چاله‌ای در مرکز برج می انداختند.
در پای برج‌ها بقایای ساختمانهایی دیده می‌شود که زمانی در مراسمهای تشییع جنازه به کار می رفت. هنگامیگه هنوز از برج‌ها برای تدفین زرتشتیان استفاده می‌کردند، تنها کشیش‌ها اجازه ورود به درون برج‌ها را داشتند. امروزه بازدید برخی ازآنها برای عموم آزاد است. در داخل این تپه ساختمانهای زرتشتی متروکه دیگری هم وجود دارند که شامل یک چشمه خشک شده، یک آشپزخانه و یک دستشویی می‌شوند. سنت قرار دادن اجساد در برج خاموش در حدود پنجاه سال پیش در دنیای زرتشتیان منسوخ شد و ازآن زمان آتش جاودانه به درون آتشکده تازه ساخته شده در مرکز شهر یزد انتقال یافت. در حقیقت، از این برج‌ها تا سال ۱۹۸۷ و تا زمانی که همه اجساد زرتشتیان را در قبرستان پای برج‌ها دفن کردند استفاده می‌شد.
برج آزادی در تهران
این برج بیانگر شهر تهران است وقسمتی از بنای فرهنگی آزادی میباشد که در میدان آزادی تهران در منطقه‌ای به وسعت پنج هکتار قرار گرفته است. این بنا متشکل از قسمتهای زیر است، برج ۵۰ متری آزادی که قسمت اصلی موزه را تشکیل داده است و معماری آن ترکیبی از سبک معماری اسلامی و ساسانی است. سالن صدا وسیما ی این بنا که طراحی آن بر پایه نقشه جغرافیایی ایران است بیانگر خصوصیات منطقه‌ای ایران در قدیم میباشد که به فرهنگ، روش زندگی، مذهب و بناهای تاریخی مربوط می‌شود.
یک ناقل ماشینی به بازدید کنندگانش این اجازه را می دهد که از سالن در آرامش کامل بازدید کنند. برخی از راهروها و سالنها به نمایشگاه‌های موقتی اختصاص داده شده اند. سالن تصاویر متغیر با ۱۲ اتاق نمایشگر فعالیتهای فرهنگی، صنایع دستی، ابتکارهای جدید و غیره میباشد. یک سینما، کتابخانه و دیگر خدمات کامل کننده فعالیتهای این ساختمان هستند.
سنگ‌نبشته بیستون در کرمانشاه
سنگ‌نبشته بیستون یا کتیبه بیستون از آثار دوره هخامنشیان واقع در سی کیلومتری شهر کرمانشاه بر دامنه کوه بیستون است. سنگ‌نبشته بیستون یکی از مهمترین و مشهورترین سندهای تاریخ جهان و مهمترین متن تاریخی در زمان هخامنشیان است که شرح پیروزی داریوش بزرگ را بر گوماته مغ و به بند کشیدن یاغیان را نشان می‌دهد. این اثر از سال ۲۰۰۶ یکی از آثار ثبت شدهٔ ایران در میراث جهانی یونسکو است. طول این نقش برجسته ۶ متر و عرض آن ۳٫۲۰ متر میباشد و نماد فروهر در حال پرواز بالای نقش دیده می‌شود.
داریوش دست راستش را به نشانه ستایش اهورامزدا بالا برده و پای چپش را بر سینه گئومات مغ که زیر پای او افتاده نهاده‌است. شورشیان که دستهایشان از پشت و گردنشان با ریسمان به هم بسته شده‌است پشت سر هم در برابر داریوش ایستاده‌اند.
یک نیزه‌دار و یک کماندار پشت سر داریوش دیده می‌شوند. بلندی قامت داریوش در نقش ۱۸۰ سانتیمتر، قامت نیزه دار و کماندار حدود ۱۵۰ سانتیمتر و قامت شورشیان حدود ۱۲۰ سانتیمتر است. متن و نقش بر اثر عواملی چند از جمله عوامل زمین شناختی فرسایش باران و باد رسوب مواد آلی رشد جلبک در درز سنگها و تأثیر سایر پدیده‌های طبیعی فیزیکی شیمیایی و نیز تخریب به دست بشر بویژه در عصر رواج تفنگ – که از قسمتهای برجسته و نمایان تر نقش و از فاصله دور به عنوان نشانه استفاده می‌کرده‌اند – و ناآگاهی ها و بی مبالاتی های دیگر آسیب جدی دیده‌است.
هارون ولایت در اصفهان
عمارت هارون ولایت یا هارونیه ازیک گنبد، یک مقبره، دو محوطه محصور و دو ایوان که به زیبایی کاشی کاری شده‌اند تشکیل شده است. این ساختمان درزمان پادشاه صفوی (شاه اسماعیل)، در سال ۱۵۱۲ میلادی بنا شد و بعدها توسط شاهان دیگرهمین سلسله مرمت شد.کاشی کاریهای این مقبره یکی از ارزشمندترین بقایای تاریخی اصفهان به شمار میرود. دست نوشته های بی شماری در گونه های خطاطی مختلف بر روی کاشی کاریهای زمینه آن به کار رفته است. برخی از سطرهای شعرکه مربوط به صفویان و قاجارمی‌باشند در مقبره و ایوان آن نیز دیده می‌شوند. گنبد کاشی کاری شده بسیار با شکوه این بنا دارای کتیبه‌ای نیزبه خط کوفی میباشد که درگرداگرد ستون آن واقع شده است.
نقش رستم در شیراز
در حدود چهار کیلومتر از کوه حاجی آباد در شمال تخت جمشید، بناهایی تاریخی متعلق به شاهان ایلامی وهخامنشی و ساسانی وجود دارند که به خاطر عظمت وبلندی شان نقش رستم نامیده می‌شوند. درقله این کوه چهار مقبره قرار دارند که تصورمیشود مقبره های خرگز، داریوش اول و داریوش دوم هخامنشی باشند.در اولین قسمت برجسته کاری که در قسمت پایینی کوه تراشیده شده، نارسی پسرشاپور اول در حال دریافت حلقه پادشاهی که نماد آناهیتاست میباشد، در این کنده کاری مدل لباس، تاج، آرایش مو، جواهرات ونوارهایی که به قوزک پا بسته شده اند به زیبایی نشان داده می‌شوند. کنده کاری دوم که درزیر مقبره داریوش کبیر واقع گردیده، شامل دو صحنه میباشد که به وسیله یک خط باریک نسبی از هم مجزا گشته‌اند و هر دوی آنها شباهت‌هایی به هم دارند چنانکه صحنه بالایی بهرام دوم (۲۹۳- ۲۷۶ پس از میلاد) را در یکی از نبردها با دشمنانش نشان می‌دهد.
سومین برجسته کاری شامل عظیم ترین و مجلل ترین کنده کاری دوره ساسانی درنقش رستم میباشد و طرح آن پیروزی شاپور اول (۲۷۱-۲۴۲ پس از میلاد) بر امپراطور روم، والریان است، در این کنده کاری شاپور اول در حال راندن اسبش غرق درجلال و شکوه و امپراطور رم به حال تعظیم در پشت سر وی است.
چهارمین برجسته کاری پیروزی هرمز دوم، شاه ساسانی (۳۱۰-۳۰۲ پس از میلاد) را نشان می دهد که دشمنش را شکست داده است. پنجمین برجسته‌کاری پیروزی بهرام دوم و ششمین، همراهی وی را با افراد دربار و وزیرانش نشان می دهد. هفتمین برجسته کاری که یکی از کهن ترین آنهاست آرتاگزرگس (۲۴۲-۲۲۶ پس ازمیلاد) را نمایش می‌دهد که در حال دریافت حلقه پادشاهی از اهورا مزدا است.
مجموعه گنج‌علی‌خان کرمان (حمام، بازار، مسجد، مدرسه و ضرابخانه)
مجموعه گنج‌علی‌خان کرمان، مجموعه عام‌المنفعه‌ای است که همزمان با شکوفایی اقتصاد عصر صفوی در سالهای ۱۰۰۷ تا ۱۰۲۹ هجری قمری به سعی “گنج‌علی‌خان” حاکم وقت کرمان ساخته شد و به همت پسرش “علیمردان خان” تکمیل گردیده است. این مجموعه هنوز هم مرکزیت خود را در هسته شهر حفظ کرده و از شاهکارهای معماری و مجموعه‌ای عالی از آثار باشکوه دوره صفویه محســــوب می‌شود.
چهل ستون در اصفهان
این بنا که موزه‌ای واقعی از نقاشی و سرامیک میباشد یک عمارت کلاه فرنگی بود که برای تفریح و سرگرمی شاه و مهمانانش استفاده می‌شد. این بنا در یک باغ زیبای سلطنتی قرار دارد و از اولین ساختمانهایی است که توسط شاه عباس دوم احداث گردیده است. یک کتیبه یا دست نوشته بیان می‌کند که تزیینات و نقاشیهای آبرنگ روی گچ این بنا در حدود سال ۱۶۴۷ میلادی به پایان رسیده است و تنها ۲ نقاشی آبرنگ مشهور آن مربوط به دوره پادشاهی سلسله زندیان است.این عمارت بوسیله ایوان بسیار مجلل و زیبایی به باغ راه دارد ایوانی که دارای ستونهای چوبی زیبا وظریف میباشد. این ایوان زیبا دارای ستونهایی است که سقف آنرا که از چوبهای روشن ساخته شده است نگه می دارند سقفی که منبت کاریهای بی نظیری در روی آن به چشم می خورد. تمام دیوارهای این بنا با آینه های بزرگ و قطعات شیشه‌های رنگی و نقاشیهای زیبا تزیین شده است. استخر بزرگی که در جلوی چهل ستون قرار دارد ۱۱۰ متر طول و ۱۶ متر عرض آن است و ۴ شیر سنگی در ۴ ضلع آن قرار دارند که آب از درون دهانشان به بیرون می‌ریزد.
باغ ملی یا اِل گلی در آذربایجان شرقی
ال گلی در تبریز عبارت است از یک دامنه با شکوه و پارکی در اطراف یک دریاچه مصنوعی که در منطقه‌ای به وسعت ۵۴۶۷۵ مترمربع به سبک باغ تخت در شمال شیراز یا قصر قاجار در شمال تهران اما بسیار کوچکتر قرار دارد. ال گلی که تنها ۴ کیلومتر از تبریز پایین رود قرار دارد مکان بسیار زیبایی است. این مکان محل محبوبی برای اقامت آخر هفته ساکنان اطراف است. تپه‌ای در قسمت شرقی پارک قرار دارد که ازروی پله ها به سمت استخر سوق داده می‌شود و یک آبشار که در نوک تپه قرار دارد و به سمت استخر سرازیر می گردد.در مرکزاین استخر یک ساختمان شش گوشه بزرگ قرار دارد. گفته می‌شود که این استخر را در دوران سلطنت شاهان آق قویانلو احداث کرده اند، اگرچه آنرا در زمان صفویان وسعت داده اند. این بنا را در زمان حکمرانی قهرمان میرزا (پسر عباس میرزا از سلسله قاجار) به طور بنیادی تعمیر کردند.
حافظیه در شیراز
حافظیه نام مجموعهٔ آرامگاهی شاعر برجستهٔ ایرانی، حافظ شیرازی است. مجموعهٔ حافظیه در شهر شیراز قرار دارد. آرامگاه حافظ در شمال شهر شیراز، پایین‌تر از دروازه قرآن، در یکی از قبرستان‌های معروف شیراز به نام خاک مصلی قرار دارد و مساحت آن ۱۹۱۱۶ متر مربع است. مقبره او در شیراز بازدیدکننده‌های بسیاری دارد که که وی را می ستایند و حتی می‌توان آنرا به عنوان یک مکان مذهبی محسوب داشت. حافظ بیشتر عمرش را در شیراز سپری کرد و در باغ مصلا در کنار رود رکن آباد به خاک سپرده شد مکانی که در اغلب شعرهایش از آن تجلیل می‌کند.۶۵ سال پس از درگذشت حافظ، در سال ۸۵۶ هجری قمری (برابر ۱۴۵۲ میلادی)، شمس‌الدین محمد یغمایی وزیر میرزا ابوالقاسم بابر گورکانی (پسر میرزا بایسنقر نواده شاهرخ بن تیمور) حاکم فارس، برای اولین بار ساختمانی گنبدی شکل را بر فراز مقبره حافظ بنا کرد و در جلو این ساختمان، حوض بزرگی ساخت که از آب رکن‌آباد پر می‌شد.
این بنا یک بار در اوایل قرن یازدهم هجری و در زمان حکومت شاه عباس صفوی، و دیگر بار ۳۵۰ سال پس از وفات حافظ به دستور نادرشاه افشار مرمت شد. در سال ۱۱۸۷ هجری قمری، کریم خان زند بر مقبره حافظ، بارگاهی به سبک بناهای خود،شامل تالاری با چهار ستون سنگی یکپارچه و بلند و باغی بزرگ در جلو آن ساخت و بر مزارش سنگ مرمری نهاد که امروز نیز باقی است. آرامگاه حافظیه درمجموع ۲۰۰۰۰ متر مربع مساحت دارد و دارای چهار در است.
بعد از عمارتی که کریم خان زند بر مقبره حافظ ساخت، در طول یکصد و شصت سال بی مهری قاجار بر این گور، و با وجود تعمیرات متعددی که به وسیله اشخاص خیرخواه انجام گرفت، آرامگاه به کلی تخریب شد و تنها حصاری توسط افراد خیر به دور آن کشیده شد. در سال ۱۳۱۵ به کوشش علی اصغر حکمت بنای کنونی با بهره‌گیری از عناصر معماری روزگار کریم خان زند و یادمانهای حافظیه توسط آندره گدار فرانسوی طراحی شد و به اجرا در آمد.
گنبد سلطانیه در زنجان
گنبد سلطانیه که جزو میراث جهانی بشر است در شهر سلطانیه در ۳۵ کیلومتری شهر زنجان واقع شده و بنای آن به دستور سلطان محمد خدابنده از سال ۷۰۴ هجری قمری شروع شده و در مدت ۹ سال در تاریخ ۷۱۳هجری قمری پایان یافته است. این گنبد با ۵/۴۸ متر ارتفاع و ۶/۲۵ متر قطر دهانه یکی از بناهای عظیم تاریخی جهان است. گنبد سلطانیه بزرگ‌ترین گنبد آجری جهان و مقبرهٔ اولجایتو است که نام خود را به سلطان محمد خدابنده تغییر داد و از آثار مهم دوره ایلخانیان به حساب می‌آید.این گنبد بنایی است هشت ضلعی که هشت مناره نیز در اطراف گنبد دارد و رنگ گنبد آبی است. بر روی این اضلاع گنبد بلندی قرار گرفته در قسمت بالایی آن ساختمان دور تا دور اطاقها و غرفه‌ها ساخته‌اند. خود گنبد از کاشیهای فیروزه‌ای رنگ پوشیده و سقف داخل اطاقهای بالا با گچبری‌ها و آجرهای رنگارنگ تزیین یافته‌است. بنای این گنبد که بعد از گنبدهای سانتامارینا و ایاصوفیه سومین گنبد بزرگ دنیاست، در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌است.
ارگ بم در استان کرمان
ارگ بم در استان کرمان ارگ بم یا قلعه مشهور بم د ر روی صخره بسیار بزرگی ساخته شده است که محدوده‌ای به وسعت ۶ کیلومتر مربع را می پوشاند. این بنا ۳۰۰ متر طول و ۲۰۰ متر عرض داشته و از ۲ قسمت تشکیل شده است. این دﮋ ۵ شیوه ساختاری از خشت خام دارد که مربوط به ۵ یا ۶ قرن قبل از میلاد میباشد. این مکان تحت تعمیرات مکرر بوده و شامل استحکاماتی میباشد. این بنا مرکب از یک ورودی قدیمی – استحکامات دقیق – تعدادی ساختمان از زمان صفویه – یک مسجد و یک بنا میباشد که به چهارفصل یا کاخ ۴ فصله معروف است. در مورد چگونگی ساختمان این بنای مجلل و باشکوه ۲ کتیبه یا دست نوشته وجود دارد که حاصل مرمتهای اخیر ارگ بم میباشد.هردو لوح در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۳۷ شمسی یا ۱۹۵۸ میلادی پیدا شده اند که یکی از آنها دربخش حفاظت از میراث فرهنگی و دیگری در بخش باستان شناسی نگهداری می‌شود. کرمان قلب جهان است.این سخن را یکی از شاعران صوفی قرن ۸ میلادی می گوید. ارگ بم شامل قسمتهای زیر میباشد. دروازه جنوبی اصلی – بازار اصلی شهر- مسجد باشکوه و مجلل- پادگان مستحکم قلعه- عمارت مجلل چهار فصل در اینجا لارم به ذکر است که این میراث باشکوه جهانی به خاطر زلزله‌ای که در سال ۲۰۰۳ در بم رخ داد قریب به ۸۰ درصد آن تخریب شد.
طاق بستان در کرمانشاه
طاق‌بستان مجموعه‌ای از سنگ‌نگاره‌ها و سنگ نبشته های دورهٔ ساسانی است که در شمال غربی شهر کرمانشاه در غرب ایران واقع شده است. طاق‌بستان در زبان بومی (کردی) طاق وه سان گفته می‌شود. «سان» به معنی سنگ میباشد و به این ترتیب طاق‌بستان طاق سنگی معنی می‌دهد. این مجموعه در قرن سوم میلادی ساخته شده است. شاهان ساسانی نخست نواحی اطراف تخت جمشید را برای تراشیدن تندیس‌های خود برگزیدند، اما از زمان اردشیر دوم و شاهان پس از او طاق‌بستان را انتخاب کردند که در بین راه جادهٔ ابریشم قرار داشت و دارای طبیعتی سرسبز و پرآب بود.در سمت راست ایوان کوچک، سنگ نگاره‌ای وجود دارد که صحنه تاج ستانی اردشیر دوم، نهمین شاه ساسانی را نشان می دهد. در این صحنه، شاه ساسانی به حالت ایستاده با صورتی سه ربعی و بدنی تمام رخ در مرکز صحنه نقش شده که دست چپ را بر روی قبضه شمشیر گذاشته و با دست راست حلقه روبان داری را از اهورا مزدا می گیرد. شاه ساسانی چشمانی درشت و ابروانی برجسته دارد.
ریش او مجعد و موهای سرش به صورت انبوه بر روی شانه‌ها آویخته شده است. وی گوشواره‌ای بر گوش و گردنبندی در گردن و دستبندی در مچ دارد. گوشواره او به شکل حلقه مدوری است که گوی کوچکی به آن آویزان است. گردنبند او نیز شامل یک ردیف مهره‌های مرواریدی درشت است. در طاق بزرگ در کنارهٔ ورودی طاق، سنگ‌نگاره‌ای زیبا از فرشتگان بال‌دار، درخت زندگی، مجالس شکار گراز و شکار مرغان و ماهیان در مرداب و نقش‌های فیل، اسب و قایق میباشد که حاکی از مراسم بزم و شادی است. در زیر نقش تاج‌گذاری خسرو پرویز سواری زره‌پوش سوار بر اسب قرار دارد. در این تصویر شاه در میان و در سمت راست وی فروهر قرار دارد.
در سترگ‌ترین طاق، سه تندیس مشاهده می‌شود. شاه در میان، فروهر در سوی راست وی، که مانند تاج‌گذاری اردشیر دوم است و آناهیتا در سوی چپ شاه. آناهیتا فرشتهٔ آب‌هاست و نمود خرمی و سرسبزی. خسرو پرویز علاقهٔ زیادی به آناهیتا داشت و معبد آناهیتا را در نزدیکی کنگاور، شهری در خاور کرمانشاه ساخت و در آنجا دل به مهر شیرین نهاد. طاق کوچک در میان سنگ نگاره تاج گذاری اردشیر دوم و طاق بزرگ قرار دارد که مراسم تاج گذاری شاهپور دوم و سوم را به تصویر می‌کشد، این طاق دارای دو نقش در بالای دیوارهٔ طاق و دو کتیبه است. این کتیبه‌ها به خط پهلوی کتیبه‌ای هستند و داستان نقوش را بیان می‌کنند.
هشت بهشت در اصفهان
هشت بهشت یک ساختار هشت سطحی است که نمونه‌ای ازکاخهای اصفهان به شمار می رود. این بنا به فرمان شاه سلیمان درسال ۱۰۸۱ هجری شمسی ساخته شد. باغ آن که همیشه از بین طاق‌های بزرگش قابل رویت است قسمت کاملی ازاین بنا میباشد. سقف گنبدی شکل اتاق پذیرایی اصلی، با رنگ زرشکی رنگ شده است که بر روی پایه‌ای طلایی و درخشان قرار گرفته است و بالای پنجره ها، آینه ها درخشندگی خاصی را ایجاد می‌کنند. بر روی قسمت خارجی طاقها طرحهای زیبایی از پرندگان، حیوانات و صحنه های شکار به چشم می‌خورد. این تصاویر به نمای خارجی هشت بهشت جان می بخشند.درآن زمان شکار یکی از تفریحات شاهان به شمار می رفت و معمولا هفت روز قبل از عزیمت دربار برای شکار، چادرها، قالیچه ها، سرویس‌های طلا و دیگر لوازم به محل کمپ فرستاده می‌شدند، برای حمل این میزان بار تقریبا پنج تا هفت هزار شتر مورد نیاز بود. در موردشکوه وجلال این اردوهای شکار اینگونه قضاوت می‌کردند که به هر نجیب زاده پانصد فوت مربع برای چادرش اختصاص داده می‌شد که درچادرهای ابریشمی وی اتاق‌هایی برای حرمسرا، یک حمام و یک هال پذیرایی قرار داشتند. سقف طبقه دوم اتاق پذیرایی هشت بهشت با دکوراسیون آینه‌ای می‌درخشد و بسیار باشکوه و پرعظمت است.
کاخ گلستان در تهران
در دوران سلطنت شاه عباس اول صفوی، باغ بزرگی که چهارباغ نامیده می‌شد در کنار کاخ گلستان ساخته شده بود. پس از آن کریم خان زند (۱۷۴۹-۱۷۷۹میلادی) دستور داد که یک قلعه نظامی، یک بارو وتعدادی برج در همین منطقه بسازند. در دوران قاجاربتدریج برخی ازبناهای سلطنتی دربین قلعه نظامی برپا شدند، به عنوان مثال در سال ۱۸۱۳ میلادی که همزمان با پنجمین سال سلطنت ناصرالدین شاه بود، قسمت شرقی باغ سلطنتی امتداد پیدا کرده بود و کاخهایی دراطراف آن ساخته شده بودند که کاخهای باغ گلستان نامیده می‌شدند و تعدادی از آنها درقسمت شمالی باغ گلستان احداث شدند، این بنا شامل تعدادی موزه نیز با نامهای تالار برلیان و تالار نارنجستان می‌شود. در سال ۱۸۷۳ناصرالدین شاه با توجه به آنچه که در نخستین سفرش به اروپا دیده بود، موزه‌ای بزرگ با دیوارهای آینه کاری وجواهرات گرانبها در باغ گلستان ایجاد کرد. مراسمهای تاج گذاری دو پادشاه آخرسلسله پهلوی در این کاخ انجام می‌شد و جشنها و مراسمهای وﻳﮋه و با شکوه دیگر دربار نیز دراین مکان برپا می گشت.
آرامگاه شعرا در آذربایجان شرقی
آرامگاه شعرا مکانی است که بسیاری از شاعران، متصوفان و دانشمندان معروف ایرانی در آن آرمیده اند. افرادی چون :خاقانی شروانی، زهیر فریابی، قطران تبریزی، محمد شیرین، مغربی، همام تبریزی، سلمان ساوجی، فلکی شروانی، قاضی بیضوی و بسیاری از شاعران تبریزی معروف معاصر چون محمد حسین شهریار در این مکان بخاک سپرده شده اند.
آتشکده آذر گشنسب در تکاب (آذربایجان غربی)
این بنا در سال ۱۳۸۲ به عنوان چهارمین اثر باستانی کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. یکی از سه آتشکده ی بزرگ ایران، آتشکده ی آذرگشنسب است که نماد اقتدار حکومت ساسانیان بوده و در شیز واقع است. در ایران پیش از اسلام سه آتشکده معروف و بزرگ وجود داشت که هر کدام از آن ها مختص گروه ویژه ای بود.این آتشکده ها عبارت بودند از آتشکده برزین مهر مختص روحانیون در خراسان ، آتشکده آذر فرنبغ ویژه ستایش کشاورزان در فارس و آتشکده آذر گشنسب که بزرگ ترین آتشکده ایران و از آن ستایش شاهان و فرماندهان سپاه بود. همچنانکه پاسارگاد و تخت جمشید جلال و عظمت هخامنشیان را مـی نـمایاند تخت سلیمان نیز یاد آور شکوه ایران دوران ساسانی و توجه به آیین زرتشت در این دوران است.
این مجموعه که در منطقه ای کوهستانی و سرشار از جاذبه های طبیعی و تاریخی واقع شده با وسعتی معادل ۵/۱۲ هکتار یکی از محوطه های باستانی ارزشمند کشور است. در قلب این مـجمـوعه ، بـقایای آتشکده آذرگشنسب آتشکده پادشاهان و جنگاوران بر پیرامون دریاچه ای همیشه جوشان و بر روی سنگی ، با آثار معماری خاص مانند چهار طاقی آتشکده و تأسیسات و بناهای مذهبی وابسته به آن ، معبد منسوب به آناهیتا ، کاخ های دوران ساسانی و بناهای مربوط به سلاطین ایلخانی قراردارد. نام آذرگشنسب در متون اوستایی، کتاب های تاریخ ایران قدیم و نوشته های مورخان یونانی، رومی و ارمنی بارها آمده است. در شاهنامه ی فردوسی نیز حدود ۷۰ بار نام آتشکده آذرگشسب ذکر شده است. این آتشکده از زمان ایلخانیان به بعد تخت سلیمان نام گرفته است. قلعه بلقیس در ۵ کیلومتری تخت سلیمان در قله کوهی واقع است و تا قلعه جاده ماشین رو وجود دارد. این قلعه در دوره هخامنشی به منظور دیده بانی ساخته شده بود.
موقعیت جغرافیایی :ویرانه های تخت سلیمان در آذربایجان در جنوب شرقی دریاچه ارومیه در ۴۲ کیلومتری شمال شرقی شهرستان تکاب در یک دره سر سبز در ارتفاع ۳۰۰۰ متری دامنه ی جنوب کوه های بالکاش واقع شده که قله ۳۲۰۰ متری کوه بلقیس در آن قد علم کرده است. صفه و تخت سلیمان بر روی یک بلندی طبیعی به ارتفاع ۲۰ متر از سطح دشت واقع شده است که این صفه بر اثر رسوبات آب دریاچه ای که در میان آن وجود دارد بوجود آمده است. محدوده ی تخت سلیمان به وسیله ی حصاری عظیم که دو دروازه دارد محصور شده است. طول این حصار۱۲۰/۱ کیلومتر است و به شکل یک بیضی نا منظم و به طور مستحکم از لاشه سنگ و ساروج و ضخامتی حدود ۳۸۰ سانتیمتر بنا شده است.
سی و سه پل (اصفهان)
سی و سه پل در (اصفهان) پل الله وردی خان که در روی زاینده قرار گرفته ادامه چهار باغ (خیابان اصلی اصفهان ) است. این پل که در اوایل قرن ۱۷ به دستور شاه عباس و برای یکی از جنگهایش ساخته شد و به نام یکی از سرداران اصلی اش الله وردی خان نام گرفت. این پل همچنین ۳۳ قوس یا ۳۳ پل هم نامیده می‌شود. این بنا ۴۵ فوت عرض و ۱۷۵ یارد طولش میباشد. اگرچه این پل نمای بسیار زیبایی دارد اما از نظر قدمت تاریخی و زیبایی همچون ۲ پل پایین رودخانه نمی‌باشد. این پل در انتهای جنوبی خیابان چهار باغ در اصفهان قرار دارد و نام سازنده اش را گرفته است. این پل همچنین پل جلفا هم نامیده می‌شود. این پل از آجر و سنگ ساخته شده است. گفته می‌شود که این بنا در ابتدا دارای ۴۰ طاق بوده که رفته رفته به ۳۳ طاق کاهش یافته است. با رجوع به اسناد معتبر تاریخی که از زمان شاه عباس باقیمانده است اینگونه بنظر می رسد که احداث این پل با احداث چهارباغ در یک زمان (سال ۱۵۹۶) به پایان رسیده است. این پل بخاطر ۳۳ طاقی که دارد ۳۳ پل نامیده می‌شود.
مقبره کوروش کبیر در فارس
مقبره کوروش کبیر پادشاه هخامنشی در پاسارگاد فارس در مشهد مرغاب واقع است. ساختمان مقبره عبارت است از اتاق کوچکی که روی یک پایه شش طبقه‌ای قرار گرفته است. هر طبقه بالاتر، کوچکتر از طبقه پائین تر است و به این ترتیب پایه مذکور از هر طرف پله هایی بوجود آورده. تقریبا تمام بنا از سنگی ساخته شده است که شبیه مرمر است و ارتفاع آن به ۱۱ متر می رسد. سابقا بنای مزبور در محوطه‌ای بود که دیواری بلند و دری داشت. از دیوارها فقط آثار مختصری ماند. اطاق مقبره درب کوتاهی داشته که از آن داخل می‌شدند. اهل محل آن را «قبر مادر سلیمان» می نامند.
پل سفید اهواز
از مهمترین جاذبه‌های گردشگری شهر اهواز پل‌های اهواز هستند. هم اکنون ۷ پل بر روی کارون در اهواز وجود دارد که اولین آنها یعنی پل سیاه مختص عبور قطار میباشد. از ۶ پل دیگر پل سفید (پل اول – پل معلق) و پل هفتم به دلیل سبک خاص معماری و طراحی منحصر به فرد، چشم‌انداز زیبایی به شهر داده‌اند. آخرین و هفتمین پل اهواز با نام پل ششم یا پل فولاد نیز به در ۱۳۸۶ به بهره‌برداری رسیده است. پل سفید اهواز؛ اولین پل معلق ایران و چهارمین پل معلق جهان است. این پل در سال ۱۳۱۵ بر روی رودخانه کارون ساخته شده است. پیمانکار آن را برخی آلمانی و برخی فرانسوی ذکر کرده اند. کمتر از پنجاه سال پس از احداث و افتتاح پل بروکلین (اولین پل فلزی جهان ) در شهر اهواز پایه های احداث چهارمین پل معلق دنیا گذاشته شد که امروز نماد و مظهر زیبایی شهر به شمار می رود. پل سفید در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
باغ دولت آباد در یزد
باغ دولت آباد از باغهای قدیمی‌شهر یزد در کشور ایران است. این مجموعه در قسمت شرقی یزد و بین محله های چهار منار و نصر آباد قرار دارد. بنای این مجموعه به سال ۱۱۶۰ توسط محمدتقی خان بافقی حاکم یزد در دوره افشاریه که به خان بزرگ معروف بوده ساخته شده و در حدود ۲۶۰ سال قدمت داشته و محل اقامت حاکم وقت و معاصر با شاهرخ میرزا و کریم خان زند بوده‌است. این مجموعه یادگاری است از دوره‌های افشاریه و زندیه که شامل عمارت سردر، ساختمان هشتی و بادگیر، عمارت بهشت آئین و تالار آینه، عمارت تهرانی، آب انبار دو دهانه و باغ ناصر است. فضای سبز باغ درختان میوه مانند انگور و سرو و کاج داشته و همچنین گلهای محمدی و سرخ نیز در باغ دیده می‌شوند.
روشنایی باغ در شب توسط لامپ‌هایی که در داخل فانوس گذاشته شده و به فواصل معین در اطراف قرار گرفته‌اند تامین می‌شود که منظره زیبایی را نیز ایجاد می‌کند. درهای ساختمان اصلی از چوب و به صورت کنده کاری دیده می‌شود و در داخل بنا اتاق‌های متعددی قرار دارد که در اکثر این اتاق‌ها حوضی قرار گرفته و درهای یکی از اتاق‌ها که رو به حیاط و باغ باز می‌شود، با شیشه‌های رنگارنگ با طرحهای زیبا مزین شده که در هنگام وجود خورشید و پرآب بودن حوض منظره زیبایی از نقاط رنگی منعکس شده را بر روی حوض مرمرین به نمایش می‌گذارد. در یکی دیگر اتاق‌ها بادگیر معروف دولت آباد قرار دارد که با ارتفاع زمین ۳۳ متر از زمین بلندترین بادگیر از نوع خود بوده و به خوبی کولر می‌تواند خنکی ساختمان را تامین کند.
پل ورسک در مازندران
این پل در زمان سلطنت رضا شاه بر روی رودخانه ورسک در مجاورت سواد کوه بنا شد. در طول جنگ جهانی دوم، این پل به پل پیروزی یا پل آزادی معروف بود. بلندی این پل ۱۱۰ متر است وطول قوس آن ۶۶ متر میباشد. این پل یکی از شاهکارهای مهندسی راه در شمال ایران به شمار می رود.
کاخ شمس العماره در تهران
شمس العماره یکی از اولین ساختمانهای بلند و مرتفع در تهران قدیم به شمار میرود. ناصر الدین شاه قاجار به دوستعلی خان نظام الدوله (معیرالممالک) دستور ساخت آن را داد. وی محلی را در قسمت شرق ارگ انتخاب کرده و ساخت این بنا را در ۱۸۶۷ میلادی به پایان رساند. این ساختمان بسیار عالی طراحی شده بود و تزیینات داخلی متنوعش مانند گچ کاریها، آینه کاریها، کاشی کاریها و دیوارکاریها آنرا مبدل به یکی از عالیترین بناهای تاریخی تهران کرده اند. معیر الممالک نه تنها این بنا را با سرمایه خودش ساخت بلکه برای آن فرشها و اثاثیه نیزخرید و یک ساختمان کامل و مبله را به ناصرالدین شاه قاجار هدیه کرد.
این کاخ در قسمت شرقی کاخ گلستان واقع گردیده است و به دوره ناصرالدین شاه تعلق دارد. نظر ساخت عمارت شمس العماره در یکی از سفرهای خارج شاه، به وی الهام شد چراکه او در خارج ساختمانهای چند طبقه مرتفعی را دیده بود. این بنا را دوستعلی خان معیرالممالک در سال ۱۸۶۷- ۱۸۶۵ ساخت. ساختار این بنا بسیار محکم است و تناسب وتقارن آن به زیبایی شکل گرقته است. این بنا ازآجر ساخته شده است و دارای دیوارهای قطوری میباشد. در بعضی جاها قطر دیوارهای زیرزمین متجاوز از ۶۰۰ سانتیمتر میباشد و قطر دیوارهای طبقه همکف در حدود ۵۱۰، ۱۵۰و ۱۲۰ سانتیمتر است. شمس العماره بلندترین ساختمان سلطنتی با سه طبقه و دو برج در بالای آن بوده است. این ساختمان به عنوان کاخ پذیرایی برای مهمانان رسمی استفاده می گردیده وهمچنین یک حرمسرای خصوصی نیز برای ناصرالدین شاه داشته است.
الموت در قزوین
در نزدیکی سرچشمه رودخانه الموت در دامنه‌های جنوبی رشته کوههای البرز آشیانه مستحکم عقاب‌ها یادآور ماجراهای صحیح ومعتبر، اما باورنکردنی (پیرمرد کوهها) حسن صباح، استاد بزرگ (۱۱۲۴-۱۰۴۰ هجری شمسی) و مسلکش (اساسین ) یا (هشاشین) میباشد. دژها و استحکاماتی که به اساسین معروفند، اولین بار به ادبیات اروپا تحت عنوان بازگشت جنگهای صلیبی معرفی شدند. این پناهگاههای بسیار محکم که محل سکونت طرفداران عجیب این آیین مذهبی بود، بطور بی قاعده‌ای بر ادراکات مسلک اسماعیلیان بنا شده بود. حسن صباح این مسلک را در قرن یازدهم پایه گذاری کرد.این مرتد که پیروانش ترس و وحشت بسیاری ایجاد کرده بودند، قاتلینی را به سراسر منطقه می فرستاد تا شخصیتهای مهم مذهبی و سیاسی را به قتل برسانند. پیروانش به حشیشیون معروف بودند چراکه آنها افراد مورد نظر را بطور زیرکانه‌ای به باغهای پنهانی زیبایی می‌کشاندند که مملو از دوشیزگان دلفریب بود و در آنجا آنها را با حشیش سنگسار می‌کردند و سپس به بخش آدمکشی می بردند که زیرنظر حسن صباح بود و او دارای این قدرت بود که آنها را به سوی رستگاری منتقل کند. این مسلک از سوریه تا خراسان گسترده شده بود. تا اینکه در سال۱۲۵۶ مغول‌ها قلعه ایشان را تصاحب کردند.
تپه گیان در نهاوند (همدان)
در این محل کاوش باستان شناسی به وسیله هیات فرانسوی انجام شده و نتیجه تحقیقات آن ها در کتابی به نام ” حفریات تپه گیان” جمع آوری و به وسیله گریشمن نوشته شده. این هیات تپه گیان را تا عمق ۱۹ متری کاوش کرده و پنج طبقه مجزا تشخیص داده شد. قدمت اشیای آن به بیش از شش هزار سال پیش می رسد.
عالی قاپو در اصفهان
عالی قاپو در اصفهان نام عالی قاپو یا دروازه پرش کوه به این جهت به آن داده شد که دﻘﻳﻘﺄ در محل ورود به کاخهای صفویه قرار دارد. این کاخها در فضایی بین میدان چهارباغ و بولوار نقش جهان بنا شده اند. این بنا که یکی دیگر از عمارتهای باشکوه صفویان میباشد در اوایل قرن ۱۷ توسط شاه عباس بزرگ ساخته شد. این بنا بمنظور پذیرایی از مهمانان خاص و سفرای خارجی که برای دیدن شهریار بزرگ می آمدند ساخته شده بود. در این مکان و در زمان شاه عباس برای اولین بار نوروز سال ۱۰۰۶ هجری شمسی جشن گرفته شد. این بنای مستطیل شکل که ۴۸ متر ارتفاع داشته و ۶ طبقه میباشد دارای تراس عریضی است که در جلوی این بنا قرار گرفته و شامل ستونهای چوبی میباشد. دیوارهای عالی قاپو دارای نقاشیهای بسیار زنده‌ای است که توسط رضا عباسی کشیده شده است. شاه عباس دوم بسیار علا قه مند به تزیین و کمال عالی قاپو بود و بیشترین سهم او در سالن با شکوه بود که به دستور وی ۱۸ ستون این سالن آینه کاری شد و سقف آن با نقاشیهای بی‌نظیری پوشیده گشت.
تخت جمشید
تخت جمشید، مجموعه‌ای از کاخهای بسیار باشکوهی است که ساخت آنها در سال ب۵۱۲ قبل از میلاد آغاز شد و اتمام آن ۱۵۰ سال به طول انجامید. تخت جمشید در محوطه وسیعی واقع شده که از یک طرف به کوه رحمت (کوه مهر) و از طرف دیگر به مرو دشت محدود است. این کاخهای عظیم سلطنتی در کنار شهر پارسه ساخته شده است و در ۵۵ کیلومتری شمال شرقی شیراز قرار دارد. یونانیان و به تبع آنها اروپاییان، گاهی آن را «پرسه پلیس»، «پرسَپُلیس» یا «پرسپولیس» (persepolis) می‌خوانند و از لحاظ وسعت، عظمت و شکوه، مهمترین مجموعه باستانی هخامنشی در ایران است. اما نام تاریخی آن که در کتیبه‌های کاخها ثبت شده، پارسَه (parsa) به معنای شهر مردمان پارسی است. ساختمان تخت جمشید در زمان داریوش اول در حدود ۵۱۸ ق. م ، آغاز شد. نخست صفه یاتختگاه بلندی را آماده کردند و روی آن تالار آپادانا و پله های اصلی و کاخ تچرا را ساختند. پس از داریوش ، پسرش خشایارشا تالار دیگری را بنام تالار هدیش را بنا نمود و طرح بنای تالار صد ستون را ریخت. اردشیر اول تالار صد ستون را تمام کرد.
اردشیر سوم ساختمان دیگری را آغاز کرد که ناتمام ماند. این ساختمانها بر روی پایه هایی ساخته شــده که قسمتـی از آنها صخره‌های عظیم و یکپارچه بوده و یا آنها را در کوه تراشیده اند. معماری هخامنشی، هنری است از نوع تلفیق و ابداع که از سبک معماریهای بابل و آشور و مصر و شهرهای یونانی آسیای صغیر و قوم اورارتو اقتباس شده و با هنر نمایی و ابتکار روح ایرانی نوع مستقلی را از معماری پدید آورده است. هخامنشیان با ساختن این ابنیه عظیم می خواستند عظمت شاهنشاهی بزرگ خود را به جهانیان نشان دهند. مجموعه تخت جمشید به وسعتی حدود ۱۳۵۰۰۰ متر مربع و تماماً از سنگ ساخته شده است. در میان سنگها از هیچ‌گونه ملاتی استفاده نشده اما در بعضی نقاط، سنگها را با بست‌های آهنی به نام دم چلچله‌ای به هم اتصال داده‌اند و از چفت‌هایی سربی استفاده کرده‌اند.
مجموعه تخت جمشید شامل هفت کاخ (تالار)، نقوش برجسته، پلکان‌ها، ستون‌ها، و دو آرامگاه سنگی است .جمعا بیش از سه هزار نقش برجسته در ساختمانها و مقبره‌های تخت جمشید وجود دارد که به طرز خارق‌العاده‌ای هماهنگ است. در قسمت بالای تخت جمشید، در دامنه کوه رحمت، دو آرامگاه وجود دارد که آرامگاه اردشیر دوم و اردشیر سوم است. نکته‌ای که سخت غیر قابل باور می‌نماید، این واقعیت است که بخش‌‌هایی از این مجموعه عظیم و ارزشمند، هزاران سال زیر خاک مدفون بوده تا اینکه در حدود ۷۰ سال قبل کشف شد.
بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی
شیخ صفی‌الدین اردبیلی از اجداد خاندان سلسله ایرانی و شیعه مذهب صفوی بود که درسال ۶۵۰ هجری قمری متولد شده است. شیخ صفی در سال ۷۳۵ هجری قمری، فوت شده و آرامگاهش در نزدیکی خانقاه و محل سکونت وی است. بناهای این مجموعه، از زیباترین آثار تاریخی اسلامی ایران در عصر صفوی بوده و یکی از آثار باستانی مهم کشور به شمار می رود. این بنا در سال ۷۳۵ هجری قمری توسط شیخ صدرالدین موسی فرزند شیخ صفی بنا شده و در طول زمان و به ویژه در دوران حکومت صفوی مورد احترام شاهان صفوی بوده است. مجموعه شامل بخش های اصلی زیر است؛ مقبره شیخ صفی (گنبد الله الله(، آرامگاه شاه اسماعیل اول، عمارت چینی خانه، قندیل خانه، مسجد جنت سرا، تالار دارالحفاظ، دارالحدیث، صحن اصلی، مقبره مادر شاه طهماسب، محوطه شهیدگاه، خانقاه یا چله خانه و حیاط باغ و سایر قسمتهای فرعی.
منار جنبان در اصفهان
مقبره عمو عبدالله که مربوط به سال ۷۱۶ هجری شمسی است دارای دومناره میباشد که هرکدام در یک سمت ایوان این مقبره واقع گردیده اند و دلیل اصلی جذابیت این مکان هستند، چراکه هر حرکتی که دریکی از این دو مناره به وجود آید به طور خود بخود نه تنها درمناره دیگر، بلکه در تمام ایوان منعکس می‌شود. از این رو لقب معروف منار جنبان به آن داده شده است. شیوه معماری این بنای تاریخی به دوره مغول برمیگردد. ایوان این مقبره با کاشیهای چهارگوش و چندوجهی لاجوردی رنگ تزیین گردیده است وکتیبه‌ای نیز بر روی مقبره به شرح زیر وجود دارد:این مقبره شیخ شریف وخداترس،عمو عبدالله بن محمدبن محمودساگلا که خداروحش را بیامرزد میباشد.(سال ۷۱۶ هجری شمسی) منار جنبان یکی ازبناهای تاریخی شگفت انگیز اصفهان میباشد که در ۶ کیلومتری غرب شهر اصفهان،در راه نجف آباد در روستای کارلاتان واقع شده است.
بازار وکیل در شیراز
بازار وکیل در شیراز این بازار در دروازه شاهزاده و نزدیک مسجد وکیل قرار دارد. این بازار ۵ ورودی و ۲ ردیف حجره دارد که در جهت شمال به جنوب و شرق به غرب به صورت ستونی نسبت به یکدیگر قرار گرفته اند. این بازار نمایانگر یک معماری زیبا با راهروهای سرپوشیده عریض و سقفهای بلند در امتداد آن میباشد ونیز دریچه هایی در این راهروها تعبیه شده که محلی برای جریان یافتن هوا و ورود نور میباشد.
مسجد شیخ لطف‌الله در اصفهان
مسجد شیخ لطف‌الله درقسمت شرق میدان امام (نقش جهان) قرار گرفته است که به عنوان یک مکان کوچک مقدس درجلوی استخر ودرقسمت سایه دار این میدان در زمان شاه عباس بین سالهای ۱۶۰۲ و۱۶۱۹ میلادی ساخته شده است. نام این مسجد بنام فردی گذاشته شد که یک دانش پژوه ومحقق اسلامی به شمار می رفت ودرآن زمان وی را بسیار ستایش می‌کردند. شاه درآن زمان این شیخ را که اهل لبنان بود، ابتدا به مشهد ونزدیک بارگاه امام رضا دعوت کرد وسپس وی را در پایتخت به عنوان مسئول مسجد شاه ومدرسه الهیات منصوب کرد. تزیینات ایوان ورودی این مسجد شامل موزاییک های زرد وآبی است که زیبایی آن از ایوان بزرگ مسجد امام پیشی می گیرد. این مسجد کوچک هیچ محوطه داخلی مرکزی ای ندارد و تنها دارای یک جایگاه نماز است که نزدیک راهرو میباشد. اما واقعیت ارزشمند این مسجد زیبایی موزاییک‌های دیواری آن در اصفهان میباشد که تا نوک مسجد نیز رسیده اند.
در کیفیت مواد آن هیچ نقصی وجود ندارد. توازن و هماهنگی رنگها بی نظیر است. دیوارهای آن با فرش‌های بسیار مجللی تزیین شده اند که دارای طرحهای هندسی طلاکاری شده می‌باشند که بر روی زمینه سبز آبی قرار گرفته اند. درسنگ نوشته‌ای که بر روی محراب قرار گرفته نام معمار این مسجد ذکر شده است، مرد فقیر و متواضعی که به دنبال بخشش خداوند بود و استاد محمد رضا فرزند استاد حسین نام داشت، وی در ۱۰۲۸ هجری شمسی می‌زیست. این مسجد دارای ویژگیهای عجیبی نیز میباشد چون جایگاه و گنبد لعاب نداده آن، فقدان بارگاه مرکزی و ایوانها و تالارمقدس خالی که از سقف تا زمین با موزاییکهایی با بهترین کیفیت پوشیده شده است. کاشی کاریهای سقف آن یکی ازپیچیده ترین نمونه ها دراصفهان میباشد و کیفیت آن بسیار مرغوب است. این بنا بطور بسیار ماهرانه و زیبا در سالهای ۱۹۵۴ و ۱۹۵۶ بازسازی شد.
آتشکده در یزد
مهمترین آتشکده زرتشتیان، این آتشکده میباشد که بر روی تپه‌ای در باغی کوچک در قسمت شرقی خیابان آیت‌الله کاشانی واقع گردیده است. این آتشکده همه روزه صبح و عصر به استثنای تعطیلات رسمی برای بازدید عموم آزاد است. بازدید ازاین آتشکده رایگان است اما هدیه ها پذیرفته می‌شود. این آتشکده را درختان همیشه سبز احاطه کرده اند و یک استخر دایره‌ای شکل در حیاط آن قرار دارد که بازتاب بسیار زیبایی از معبد را در عکسبرداری هنری نشان می دهد. آتش مقدس که در پشت شیشه‌ای از داخل موزه کوچک نمایان است، بر طبق گقته های زرتشتیان ارشد، از سال ۴۷۰ پس از میلاد روشن بوده است و آنرا در سال ۱۹۴۰ از محل اصلی اش به این مکان آورده شده اند. این آتشکده تمام زرتشتیان را از سراسر دنیا به خود جذب می‌کند و در اینجا شخصی نیز وجود دارد که تمام چیزها را به زبان انگلیسی برای خارجیها توضیح می دهد. در اینجا همچنین دو نقاشی وجود دارد که توسط یکی از زرتشتیان ایجاد شده است. از نظر معماری شباهتهای زیادی بین این آتشکده و آتشکده های زرتشتی های ایرانی وجود دارد. مکانهای زرتشتی دیگری هم مانند قلعه اسدان (دژ شیرها) در شمال یزد وجود دارد. پر اهمیت ترین آتشکده، چک چک میباشد که در۵۲ کیلومتری شمال یزد قرار دارد.
معبد سلوکی (لائودیسه) در نهاوند (همدان)
محل این معبد به عنوان یک اثر تاریخی به شماره ۳۷۴ ثبت گردیده است. از محل این معبد ، که در یکی از محله های قدیمی نهاوند قرار دارد ، تاکنون اشیا و لوازم بسیاری به دست آمده است. مهم ترین نشانه این معبد، کتیبه سنگی از «آنتیوکوس سوم » و نیز تعدادی مجسمه برنزی خدایان یونانی است که در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود. از محتوای کتیبه بر می آید که در این منطقه معابد بسیاری وجود داشته است. ستون های سنگی و مجسمه های کوچک مفرغی که از محل معبد به دست آمده، نشان دهنده عظمت این معبد است.
سعدیه یا آرامگاه سعدی در شیراز
سعدیه محل زندگی و دفن سعدی، شاعر برجستهٔ پارسی‌گوی است. طراح و معمار این بنا محسن فروغی است. وی پس از مرگ در خانقاهی که اکنون آرامگاه اوست و در گذشته محل زندگی او بود، به خاک سپرده شد که در ۴ کیلومتری شمال شرقی شیراز، در دامنه کوه فهندژ، در انتهای خیابان بوستان و در کنار باغ دلگشا است. این مکان در ابتدا خانقاه شیخ بوده که وی اواخر عمرش را در آنجا می‌گذرانده و سپس در همانجا دفن شده‌است. برای اولین بار در قرن هفتم توسط خواجه شمس الدین محمد صاحب‌دیوانی وزیر معروف آباقاخان، مقبره‌ای بر فراز قبر سعدی ساخته شد. در سال ۹۹۸ به حکم یعقوب ذوالقدر، حکمران فارس، خانقاه شیخ ویران گردید و اثری از آن باقی نماند. تا این که در سال ۱۱۸۷ ه.ق. به دستور کریمخان زند، عمارتی ملوکانه از گچ و آجر بر فراز مزار شیخ بنا شد که شامل ۲ طبقه بود. بنای فعلی آرامگاه سعدی از طرف انجمن آثار ملی در سال ۱۳۳۱ ه-ش با تلفیقی از معماری قدیم و جدید ایرانی در میان عمارتی هشت ضلعی با سقفی بلند و کاشیکاری ساخته شد. رو به روی این هشتی، ایوان زیبایی است که دری به آرامگاه دارد.
ایرانگرد نیوز پایگاه خبری تحلیلی ایرانگرد نیوز
