آیین نخل گردانی جلوه ارادت به سالار شهیدان

۸۱۳۶۷۱۱۴-۶۰۴۳۷۲۰

ایران به واسطه برخورداری از آداب و رسوم و آیین های ملی و منطقه ای همواره مورد توجه بوده و دراین میان سنت مذهبی و کهن نخل گردانی خمین ، روح عاشقی و شیفتگی ارادتمندان امام حسین(ع) را به تصویر می کشد.

آیین های عزاداری به فراخور فرهنگ و شیوه های مرسوم هر منطقه و استان متفاوت است و از گذشته های دور تاکنون، آیین با اصالت ‘نخل گردانی’ همزمان با ظهر عاشورا اجرا می شود.

مردم خمین از دیرباز همچون گذشتگان خود در سالروز شهادت امام حسین (ع) با برگزاری مراسم نخل گردانی در این روز نسبت به سالار شهیدان ابراز ارادت وعزاداری می کنند.

محرم جلوه ای از استقامت اهل بیت (ع) و مظلومیت خاندان پیامبر(ص) است و مردم شهرستان خمین با آیین ‘نخل گردانی’ یاد آن شهدای راستین را جاودانه نگه می دارند.

مقدمات برگزاری مراسم نخل گردانی از اولین روز ماه محرم با نخل بندی در امامزاده ˈابوطالبˈ خمین آغاز و حاجت مندان از مناطق مختلف استان مرکزی و شهرهای همجوار به امامزاده می آیند و نخل را با پارچه های سیاه و سبز آذین بندی می کنند.

در صبح عاشورا نخل از امامزاده شاهزاده ابوطالب به سمت چاله نخل با حضور مردم عزادار و هیات های سینه زنی حرکت داده می شود و بعد از عزاداری دوباره به محل اولیه باز گردانده می شود.

در شام غریبان نیز مردم خمین شمع به دست به امامزاده ابوطالب می روند و تا صبح در کنار نخل به سینه زنی و عزاداری می پردازند.

نخل به معنی درخت خرماست، اما در مراسم عزاداری اصطلاح نخل به تابوت واره ای می گویند که آن را بر دوش می کشند.

مراسم نخل بندی را بانیان نخل که اسامی برخی از آنها بر چوب زیرین نخل کوبیده شده است ، انجام می دهند.

در واقع ˈنخلˈ نمادی از عزاداری شهادت سالار شهیدان امام حسین (ع) است که ارادتمندان آن امام عزیز با حمل آن عزاداری می کنند.

صورت های تمثیلی و رمزی رفتارهای مذهبی و کاربرد اشیاء نمادین درمراسم مذهبی دارای معانی ویژه است که درک آنها با معیارهای بیرون از حوزه تفکرات دینی میسر نیست.

نخل اتاقکی چوبی و حجیم و به شکل مکعب مستطیل است که از چوب و با یک کف بندی تشکیل شده است.

الواری که در کف به کار می رود، یک متر بالاتر از پایه های ستون ها قرار گرفته ، دو سر هر یک از تیرها حدود یک متر از چهار طرف کف دیواره نخل بیرون آمده و در واقع، دستگیره نخل را تشکیل می دهد.

یکی از این بانیان نخل می گوید: عصر سومین روز از دهه محرم به نخل پارچه نو پوشانده می شود و روز چهارم از این دهه آن را طناب پیچ می کنند تا نخل استحکام بیشتری یابد.

شب هفتم دهه اول محرم طره که همان پارچه های سبز است به قسمت پایین نخل بسته می شود و شب هشتم نیز کتیبه های سوزنی که اسامی اهل بیت (ع) و یاران باوفای سیدالشهدا(ع) داخل آن حک شده است بر روی نخل نصب می شود.

وی بیان کرد: شب تاسوعا چادر مخصوص نخل کشیده می شود و شب عاشورا همه تجهیزات آن بسته خواهد شد.

او با اشاره به ویژگی های نخل در سنت نخل گردانی می افزاید: وزن نخل حدود دو تن است که سالانه برای تجهیز و نگهداری آن، بیش از ۳۰ میلیون ریال از مشارکتها و نذورات مردم هزینه می شود.

او اظهار کرد: مردم زادگاه امام راحل با عبور از زیر این نخل،از امام حسین (ع) حاجت می طلبند و برای سلامتی خود و بستگانشان دعا می کنند.

آیین نخل گردانی شهرستان خمین به همراه پنج آیین عاشورایی از استان مرکزی در ششمین اجلاس سراسری شورای عالی سیاست گذاری ثبت کشور (آذرماه سال ۹۱) در فهرست میراث معنوی، ثبت ملی شد.

Check Also

رونمایی از لوح ثبت جهانی برنامه ملی پاسداری هنر خوشنویسی در کاخ گلستان

مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان از برگزاری نمایشگاه خوشنویسی و تذهیب در سایه قلم …