هنر، کرونا را شکست می‌دهد

کارشناسان حوزه هنر می گویند روزگار شیوع کرونا، نخستین تجربه مواجهه هنر با یک بیماری همه‌گیر نیست و هنر بارها در طول تاریخ چنین برخوردی را تجربه کرده و هر بار نیز از آن بحران عبور کرده است. این بار نیز این دوران تمام می‌شود و هنر راه خود را خواهد یافت.
مریم نعمت طاووسی عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی در نشست ابعاد اجتماعی و فرهنگی کرونا از سلسله نشست های همایش ملی پیامدهای فرهنگی و اجتماعی کرونا با اشاره به سابقه شیوع بیماری های واگیر دار در طول تاریخ بشر گفت: انسان تجربه همه گیری بیماری هایی همچون مالاریا، طاعون داشته است. در قرن بیستم نیز آنفولانزای اسپانیایی میلیون‌ها تن را به کام مرگ برد که در بیشتر موارد نیز سربازان در جنگ ها ناقلان آن بودند. حتی انسان با در اختیار داشتن علم و تکنولوژی از ساخت واکسنی برای بیماری ایدز ناتوان بود و تنها توانست آن را مهار و کنترل کند.
وی با اشاره به وضعیت هنر در اعصار مواجهه با بیماری گفت: هنر در آن دوره ها به دلیل نداشتن مهارت کافی انسان به محاق رفت اما در دوره کنونی هنر در دوره شیوع کرونا نابود نمی شود و فضای مجازی در این خصوص تاثیر گذار بود و این دوره با دوره‌های گذشته تفاوت فاحش دارد.
طاووسی با تقسیم هنر به دو بخش هنرهای زیبا و هنرهای نمایشی، افزود: در این روزهای کرونایی شاهد موزه‌های مجازی و یا نمایش دیگر هنرهای زیبا بصورت مجازی بودیم. در این دوره هنرمندان آثارشان را از طریق فضای مجازی به نمایش می آورند که قطعا مزایایی دارد اما تجربه رفتن به موزه و به وجود آمدن تعامل انسانی که از جمله نیازهای اساسی بشر است میسر نمی‌شود. بسیاری از افراد با دوستانشان به موزه می رفتند که تجربه متفاوتی را ایجاد می کرد و تعاملات انسانی به وجود می‌آورد که قطعا از طریق بازدید مجازی میسر نیست.
وی در ادامه این مشکل را برای هنرهای نمایشی بیشتر دانست و گفت: انسان هنگامی که در جمع نمایشی را تماشا می کند احساس رضایت و شادمانی بیشتری نسبت به زمانی که تنهاست، دارد. تفاوت تماشای نمایش روی صحنه تئاتر و تئاترهای تلویزیونی کاملا موید این نکته است. در تماشای تئاتری که در روی سن اجرا می شود رابطه بین بازیگر و تماشگر شکل می‌گیرد اما در شیوه‌های دیگر این اتفاق نمی افتد. البته این نظر من است زیرا برخلاف بسیاری از جوانان امروز با فضای مجازی بزرگ نشدم.
طاووسی با اشاره به این که در تماشای جمعی هنرهای نمایشی، تماشاگر احساس بیشتری را تجربه می‌کند، گفت: به عنوان مثال خنده مسری است به همین دلیل فرد در سینما و در حین تماشای فیلمی کمدی به‌همراه دیگران، بیشتر از هنگامی به تنهایی در منزل است، می خندد. وجود فاصله میان افراد ابتدا محبت و سپس اطمینان میان انسانها را از بین می رود.
وی با اشاره به این که ذات انسان اجتماعی بودن است، گفت: اگر کرونا بیشتر از این طول بکشد، مشکلات ناشی از شرایط قرنطینه نمایان می‌شود؛ زیرا در این شرایط بیشتر تعاملات ساده‌ای که پیشتر میان اعضای خانواده ها وجود داشته، از بین می رود.
طاووسی گفت: شاید کرونا زمانی را مهیا کرد که هنرمندان در قرنطینه به خلق هنر بپردازند ولی از لحاظ اقتصادی هنرمندان را به شدت متاثر کرد. واقعیت این است که نمی توان براحتی تاثیر کرونا بر هنر را سنجید ولی آنچه به آن مطمئن هستیم این است که هنر راهش را پیدا خواهد کرد و باید امید داشته باشیم.
ژیلا مشیری مدیر گروه اسطوره وآئین پژوهشکده مردم شناسی همچنین در این نشست درباره تاثیر شیوع کرونا بر آئین‌ها و مراسم گفت: شیوع و همه گیری کرونا بر آئین‌ها نیز تاثیر زیادی داشته است. با شیوع کرونا بازدید های مجازی از موزه ها و گالری ها امکان پذیر بود ولی برگزاری مراسم‌های آئینی میسر نشد.
وی افزود: مثلا آئین های عزارداری مانند مراسم ترحیم امکان برگزاری ندارد که این خود می‌تواند آسیب‌های روانی و اجتماعی به دنبال داشته باشد زیرا برگزاری مراسم ترحیم درگذشتگان می‌تواند مراحل سوگواری را کامل کند و برگزار نکردن آن می تواند مشکل ساز شود.