بزرگان هنر به رونمایی از یک مستند آمدند/ کارنامه مراغی در “شش قرن و شش سال”

به گزارش ایرانگرد نیوز، حضور چهره های سینمایی و موسیقایی چون محمدرضا شجریان، غلامحسین امیرخانی، محمدرضا درویشی، رخشان بنی اعتماد، محمدرضا اصلانی، همایون شجریان یکی از ویژگی های این جلسه بود که هریک به فراخور حضور خود در روند برگزاری این جلسه نقد و بررسی، سهیم بودند.

 
سرسنگی: تلاش کردم همه هنرها را در خانه هنرمندان درنظر بگیرم

 
در ابتدای نشست نقد و بررسی فیلم مستند “شش قرن و شش سال” که به مدیریت کیوان کثیریان برگزار شد، مجید سرسنگی مدیر عامل خانه هنرمندان ضمن خوش آمدگویی به حاضران در سالن درباره برگزاری نشست نقد و بررسی فیلم های مستند در خانه هنرمندان گفت: از زمانی که مدیریت خانه هنرمندان را به دست گرفته ام همواره سعی من بر این بوده که به صورت متوازن برای همه هنرها برنامه های خوب و در شان هنر و هنرمند برگزار کنم.

 
وی در ادامه افزود: خوشبختانه برای همه هنرها این نشست‌ها برگزار شده بود اما در حوزه سینما این اتفاق نیافتاده بود اما خوشبختانه با فعال شدن سینماتک خانه هنرمندان این نقصان جبران شد و شرایطی ایجاد شد تا فیلم هایی که امکان اکران عمومی ندارند در خانه هنرمندان  به نمایش گذاشته و به نوعی فضای بحث و تبادل نظر نیز فراهم شود.

 
سرسنگی در پایان صحبت های خود افزود: فیلم مستند “شش قرن و شش سال” ساخته مجتبی میرطهماسب برای اولین بار در خانه هنرمندان اکران می شود.

 
مستند “شش قرن و شش سال” به عبدالقادر مراغی تقدیم شد

 
در ادامه این جلسه مجتبی میر طهماسب کارگردان این فیلم مستند درباره نمایش فیلم گفت: خوشحالم که این فیلم در حضور عزیزان هنر سینما و موسیقی برای اولین‌بار نمایش داده می شود. این فیلم درباره عبدالقادر مراغی است که با همکاری محمدرضا درویشی و یارانش ساخته شد به همین دلیل این فیلم را به عبدالقادر مراغی تقدیم می کنم.

 
پس از پایان صحبت های مجتبی میرطهماسب، رخشان بنی‌اعتماد فیلمساز سینمای ایران روی صحنه آمد و گفت: حرف زدن درباره ارزش های هنری کار محمدرضا درویشی از عهده من خارج است. اما من به عنوان هنرمند به خودم می بالم که در جریان هنر مقاومت هستم، هنری که هرچند حتی زیر ضرب جاری و پویا است.

 
وی در ادامه افزود: هنر مقاومت هنر پس زدن سلیقه های نان به‌نرخ روز خور است. هنر مقاومت هنر خون دل خوردن و با سیلی سرخ نگه داشتن به قیمت ماندن است.

 
بنی اعتماد در ادامه صحبت های خود با اشاره به ارزش های سینمای مستند گفت: سینمای مستند مظهر تمام‌عیار مقاومت است. سینمایی که فیلمساز همواره در تنگنای برخورداری از امکانات است. به همین دلیل معتقد هستم که هنر مقاومت یعنی ساخته شدن فیلم “شش قرن و شش سال” که نماد مقاومت موسیقی و سینما است. هنری که تلاش تحسین برانگیز درویشی و یارانش را در طول شش سال پژوهش نشان می دهد.

 
میرطهماسب با دست خالی و همت بالا این فیلم را ساخت

 
کارگردان فیلم “زیرپوست شهر” در پایان صحبت های خود افزود: من شاهد بوده ام که میرطهماسب با دست خالی و البته همتی بالا و بلند این فیلم را ساخت که باید به این فیلمساز دست مریزاد گفت.

 
در ادامه این نشست محمدرضا شجریان خواننده موسیقی ایرانی گفت: همه ما در این مکان جمع شدیم که بگوییم ایرانیانی هستیم که به فرهنگ و هنر انسانی احترام می گذاریم. من به درویشی تبریک می گویم که سال‌ها از عمر و انرژی خودش را برای پژوهش در این عرصه گذاشته است.

 
درویشی مرد پیدا کردن گمشده های موسیقی است

 
رئیس شورای عالی خانه موسیقی در ادامه افزود: محمدرضا درویشی مرد پیدا کردن گمشده های موسیقی است. این هنرمند سالهاست که در کوه و کمر می گردد و هنرمندان بومی متعلق به مناطق مختلف را پیدا می کند و موسیقی آنها را به عنوان میراث فرهنگ و هنر جمع آوری می کند. من دست درویشی را می بوسم که با حوصله ای که به خرج داد یکی از گمشده های موسیقی ایران را که همان عبدالقادر مراغی است، پیدا کرد و به تبع مخاطبان هنر ایرانی را با بخشی از تاریخ گم شده آشنا کرد.

 
این موسیقیدان ایرانی در ادامه با اشاره به موسیقی عبدالقادر مراغی گفت: زمانی که همایون غرق کار روی این پروژه بود و بخش هایی از موسیقی را همراه او می شنیدم احساس می کردم که نوعی از موسیقی استانبولی است اما زمانی که موتیف و بافت های این موسیقی را می شنیدم صدای موسیقی خودمان را نیز در آن می شنیدم.

 
وی در ادامه افزود: به اعتقاد من موسیقی مثل زبان است که در درازای زمان تراش می خورد. درست مثل واژه هایی که امروز در بین جوانان به کار گرفته می شود که می بینیم نسل ما نسبت به این زبان بیگانه ایم و این دقیقا همان تراش خوردن زبان است. هرچند ما به زبان حافظ و سعدی صحبت می کنیم که البته اصیل ترین زبان است اما همین زبان در طول زمان تراش خورده و موسیقی هم به همین منوال است.

 
شجریان با اشاره به بخش هایی از فیلم گفت: تیم همکار با محمدرضا درویشی جوانان با استعداد در عرصه موسیقی بودند و خیلی هوشمندانه نظرات موسیقایی خود را بیان می کردند و تبادل نظر خوبی با هم داشتند و امیدوارم جامعه هنری به خصوص جامعه سینمایی و موسیقایی به ارزش های این فیلم اهمیت بیشتری دهند.

 
درویشی: آرزوی مرتضی حنانه را برآورده کردیم

 
در ادامه این نشست محمدرضا درویشی درباره پیشینه پژوهش درباره عبدالقادر مراغی صحبت کرد. این پژوهشگر با اشاره به هسته اولیه تشکیل گروه موسیقی عبدالقادر مراغی گفت: سالها پیش در پروژه “شهرآشوب” یدالله صمدی  قطعاتی از موسیقی عبدالقادر را برای موسیقی این فیلم که هیچ وقت هم به ثمر نرسید، تمرین می کردیم. در آن زمان یک گروه هشت نفره بودیم که هسته اولیه این گروه را تشکیل می داد اما این گروه تعطیل شد.

 
وی در ادامه افزود: پس از آن یک گروه 30 نفره تشکیل دادم که این گروه دو اشکال داشت. ایراد نخست این بود که تعداد گروه زیاد بود و نکته دوم عدم سنخیت این گروه سی نفره بود که ترجیح دادم این گروه هم تعطیل شود بعد از تعطیلی چند ماه این گروه دو نفر از دوستان را دعوت کردیم و بعد سایر اعضای گروه به کار پیوستند و در نهایت گروه فعلی عبدالقادر مراغی با حضور 8 نوازنده و یک خواننده تشکیل شد.

 
دروشی با اشاره به پیشینه وجود آثار عبدالقادر مراغی گفت: رسالات این آهنگساز ایرانی بسیار مطرح بود. زنده یاد مرتضی حنانه زمان تحصیل خود در ایتالیا در کتابخانه واتیکان با نسخه هایی ترجمه شده از آثار عبدالقادر مراغی مواجه می شود. حنانه در آن دوران آرزو می کند که ای کاش گروهی تشکیل شود و یک خواننده خوب هم آنها را اجرا کند.

 
وی افزود: خلاصه اینکه وقتی گروه تشکیل شد و تصمیم گرفتم کار را آغاز کنم از ثمین باغچه بان خواستم که کمک کند تا سرنخ های موسیقی عبدالقادر را در ترکیه پیدا کنم چراکه بخشی از موسیقی مراغی توسط پسران اش در زمان عثمانی به ترکیه رفته و همانطور که در فیلم دیدید ترک ها از این موسیقی بهره بردند و اجراهای متعددی داشتند اما به هرحال ثمین باغچه بان اطلاعات درستی نداد و در نتیجه خودم راهی شدم. در واقع آرزوی مرتضی حنانه توسط گروه ما به واقعیت پیوست.

 
مجتبی میرطهماسب درادامه این جلسه با اشاره به سابقه آشنایی خود با درویشی گفت: سالهای پیش با محمدرضا درویشی از منظر سینمایی آشنا شدم. بعد از پروژه “شهرآشوب” خبردار شدم روی این موضوع کار می کند. در آن زمان طرح ساخت این فیلم مستند را مطرح کردم در آن زمان هنوز کاری از پسش نرفته بود تا اینکه در زمستان سال 1386 دیداری دوباره با درویشی داشتم که گفت کار خوب پیش می رود و پس از آن سه جلسه بدون دوربین و بعد با دوربین سراغ این گروه رفتم که حاصل آن شد فیلم مستند “شش قرن و شش سال”.

 
در اجرای آواز نفس کم می آوردم

 
درادامه این نشست همایون شجریان خواننده از محمد رضا درویشی تشکر کرد و گفت: از محمدرضا درویشی سپاسگذارم که با اعتمادی که به من کردند، مرا هم در این پروژه سهیم کردند. همچنین از پدر عزیزم که زحمت میکس این مجموعه را کشید و از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که آلبوم “شوق نامه” مجموع آثار عبدالقادر مراغی را تولید کرد و همچنین از مجتبی میرطهماسب نیز تشکر می کنم.

 
این خواننده جوان موسیقی ایران با اشاره به تفاوت های آواز در اجرای این اثر گفت: نفس گیری بین جمله های موسیقی خیلی سخت بود و موتیف ها به گونه ای کنار هم قرار گرفته بود که در اجرا نفس کم می آوردم به همین دلیل باید به گونه ای می خواندم که حق آواز ادا شود و هم نفس گیری مناسب داشته باشم. به همین دلیل چگونگی نفس گیری در اجرای آواز آثار مراغی بسیار مهم بود. در واقع کم خرج کردن نفس فاکتور مهمی بود.

 
همایون شجریان در ادامه متذکر شد: نکته دیگر این بود که هیچ پیش آگاهی از موسیقی در این اثر موسیقایی نداشتم و در عین حال باید به اثر وفادار می بودیم به همین دلیل برقراری تعادل بین این دو عنصر مهم بود و در کل همه گروه سعی کردیم به اصل اثر وفادار بمانیم.

 
“شش قرن و شش سال” مستند علمی بود

 
محمد تهامی نژاد یکی دیگر از سخنرانان این نشست بود. این منتقد و پژوهشگر سینمای مستند درباره این فیلم گفت: به اعتقاد من این فیلم مستندی علمی است که وظیفه اش ثبت یک رخداد مهم هنری بوده است. همچنین از جنبه هنری و نشانه های فیلمشناسی میرطهماسب هم بهره برده بود و ساختاری که در این مستند نشان می دهد جدا از ساختار موسیقی است.

 
خبر آمد عبدالقادر مراغی به نام هنرمند ایرانی در یونسکو به ثبت رسید

 
در ادامه این نشست محمدرضا درویشی به ثبت این اثر ملی در یونسکو اشاره کرد و گفت: حدود 9 ماه پیش از دفتر ثبت آثار ملی در یونسکو تماس گرفتند و خواستند که یک شخصیت تاریخی در حوزه موسیقی را برای ثبت جهانی به نام هنرمند ایرانی معرفی کنند و متوجه شدم که عبدالقادر مراغی در لیست هنرمندان ایرانی ثبت شده در یونسکو نیست به همین دلیل مدارک لازم برای ثبت این هنرمند به نام ایران اقدام کردم. مجموع مستندات از رساله های علمی عبدالقادر و مجموع آلبوم “شوق نامه” و مجموع مدارک را جمع آوری کردم و برای ثبت در فهرست شخصیت های ملی ایران ارسال کردم تا اینکه یک ماه پیش خبر رسید که عبدالقادر مراغی به نام هنرمند ایرانی به ثبت رسیده است.

 
وی در پایان نشست نقد و بررسی فیلم “شش قرن و شش سال” ساخته مجتبی میرطهماسب در خانه هنرمندان افزود: بعد از مصادره مولانا و تار توسط ترک ها اینبار ما پیش قدم شدیم و عبدالقادر مراغی را به نام خودمان ثبت کردیم.

 
در نقد و بررسی فیلم “شش قرن و شش سال ساخته مجتبی میرطهماسب هنرمندان موسیقی و سینما چون محمد سریر، حمیدرضا نوربخش، کامپوزیا پرتو، محسن امیر یوسفی، محمدرضا مقدسیان، امیر اثباتی، جعفر صانعی مقدم، محمد رسول اف، نظام الدین کیایی و … از دیگر مهمانان این جلسه بودند. اما در بین مهمانان مدیران سینمایی علیرضا رضاداد و مهدی طباطبایی نژاد نیز حضور داشتند.

 
در اين فيلم گروهی موسیقیدان تلاشی را آغاز می‌کنند تا تصنیف‌های‌ منسوب به عبدالقادر مراغی، برجسته‌ترین نظریه‌پرداز و موسیقیدان 600سال پیش را به استناد کتاب‌ها و رسالات کُهن و از لابه‌لای تاریخ و فرهنگ ایران بازیابی و بازخوانی کنند. در این فیلم پابه‌پای این موسیقیدان‌ها شاهد کشف دوباره ملودی‌ها، ریتم‌ها و فرم‌های فراموش‌شده موسیقی ایران خواهیم بود؛ آثاری ناشنیده که ریشه‌های موسیقی ایرانی را تا شش قرن به عقب می‌برد و عمیق‌تر می‌کند. در این فیلم محمدرضا شجریان، محمدرضا درویشی، همایون شجریان، نگار بوبان، ساناز نخجوانی، علی صمدپور، سیروس جمالی، آرش شهریاری و احسان ذبیحی‌فر حضور دارند.