تیکال، گواتمالا:
تیکال که در حال حاضر جمعیتی نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر در آن ساکناند، در فاصله سالهای ۲۰۰ تا ۹۰۰ میلادی بزرگترین شهر مایاها بوده است. با این وجود زمانی که جمعیت این شهر به حداکثر خود رسید، تیکال دچار قحطی و خشکسالی عظیمی شد که به خالی شدن آن در فاصله سالهای ۸۳۰ تا ۹۵۰ میلادی انجامید.
با تداوم این روند، تیکال مرکزیت خود را از دست داد و رفته رفته از سال ۹۵۰ به بعد تبدیل به شهری متروکه شد. در قرنهای دهم و یازدهم میلادی نیز جنگلهای باران زای گواتمالا این شهر را کاملا متروکه کرد تا برای هزار سال آینده جز ویرانهای از آن باقی نماند. گفتنی است ساکنان این شهر در ویرانههای آن زندگی میکنند.
ماچو پیچو، پرو:
شهر ماچو پیچو که در سال ۱۹۱۱ توسط یک مورخ اهل هاوایی کشف شد در حال حاضر به عنوان شناخته شدهترین شهر گمشده جهان به شمار میرود . این شهر که در بالای دره اروباما قرار گرفته توسط چشمهها و مزارع کشاورزی پوشیده شده، صدها سال از دید عموم مردم پنهان مانده بود. گفتنی است ماچو پیچوی مشهور امروز تا سال ۱۹۱۱ هیچ معروفیتی در میان مردم جهان نداشت.
تاکسیلا، پاکستان:
شهر تاکسیلا که در شمال غربی پاکستان قرار دارد در سال ۵۱۸ پیش از میلاد مقر فرماندهی پادشاه افسانهای ایران «داریوش کبیر» بود اما در سال ۳۲۶ پیش از میلاد به دست اسکندر مقدونی فتح شد. پس از آن چندین مرتبه دیگر به دست اقوام مختلف افتاد و رفته رفته تبدیل به مرکز همیشگی آیین بودا شد. نام این شهر در کتاب مقدس مسیحیان نیز آمده است. گفتنی است اهمیت شهر تاکسیلا به دلیل موقعیت آن بوده است. موقعیتی که این شهر را در مرکز ۳ راه تجاری بسیار حیاتی قرار داده بود. با این وجود تاکسیلا در قرن پنجم میلادی به دست «هانها» ویران شد.
کارال، پرو:
بدون شک شهر گمشده کارال در پرو را میتوان یکی از قدیمیترین شهرهای قاره امریکا برشمرد. شهر کارال که یکی از بزرگترین شهرهای تمدن «نورت شیکو» به شمار میرفت محل سکونت بیش از ۳ هزار نفر در فاصله سالهای ۲۶۰۰ تا ۲هزار پیش از میلاد بوده است. یکی از مهمترین ویژگیهای این شهر وجود یک محوطه عمومی بزرگ با سکوها یا سطوح دایرهای سنگی بود که مردم در آن به داد و ستد میپرداختند.
اسکارا برایی، اورکنی:
این سکونتگاه که در جزیره اورکنی قرار دارد به عنوان یکی از سالمترین دهکدههای عصر حجر اروپا شناخته میشود که به صورت تصادفی در سال ۱۸۵۰ به دلیل طوفانهای شدید منطقه شناسایی شد. دیوارهای سنگی این دهکده با وجود گذشت صدها سال همچنان سالم باقی مانده و خانهها نیز به لطف انباشت شدن شن و خاک به درونشان هنوز پابرجا هستند. هرچند این شهردر فاصله سالهای ۳۱۸۰ تا ۲۵۰۰ پیش از میلاد فتح شد اما ساکنان آن پس از تغییرات آب و هوایی و افزایش رطوبت و سرما، محل زندگی خود را ترک کردند.
پامپی، ایتالیا:
شهر پامپی که در حدود ۲ هزار سال پیش وجود داشت به دلیل فوران آتشفشان وسوویوس در سال ۷۹ میلادی به سرنوشتی غمبار دچار شد. گدازههای آتشفشانی به گونهای سرتاسر شهر را پوشاند که هر شی جنبده و غیر زنده را به مجسمههایی سنگی مبدل ساخت. این شهر در قرن هجدهم میلادی کشف شد تا نشانههایی تازه از روش زندگی مردم در این منطقه را در اختیار محققان قرار دهد.