ایرانگرد نیوز پایگاه خبری تحلیلی ایرانگرد نیوز
آخرین بقایای معماری دوره ساسانی شهرخراب توس تخریب شد
آخرین بقایای خشت‌های شهر خراب توس درحالی تخریب می‌شود که این اثر برجسته از معماری دوره ساسانی و اشکانی هنوز در فهرست آثار ملی کشور به ثبت نرسیده است. درحال‌حاضر آخرین جستجوی کارشناسان میراث‌فرهنگی استان خراسان جهت یافت شهر تاریخی و پیش از تاریخ توس به مکانی رسیده که امروزه به شهر خراب معروف است.
شهر خراب در 33 کیلومتری توس واقع شده است. باستان‌شناسان و کارشناسان میراث‌فرهنگی احتمال می‌دهند شهر هخامنشی که در متون تاریخی شهر تحت‌عنوان سوزا یا سوسا خوانده می‌شود شهری است که امروزه از آن به‌عنوان شهر خراب نام برده می‌شود.
این شهر که آخرین خشت‌های دوره ساسانی و اشکانی را در خود جای داده است هم‌اکنون به‌دلیل قرار نگرفتن در فهرست آثار ملی و نبود حفاظت‌های ابتدایی به‌شدت در معرض تخریب قرار گرفته است. این درحالی است که برخی از کارشناسان قدمت آخرین بقایای خشتی شهر خراب را تا دوره هخامنشی هم تخمین زده‌اند.
 |
| نمایی از محوطه و سازه‌های تاریخی و معماری شهر خراب که به‌دلیل خاکبرداری کشاورزان از بین رفته است |
«علی حسن‌آبادی» یکی از کارشناسان میراث‌فرهنگی استان خراسان است که به بررسی و شناسایی شهر خراب پرداخته است. نتایج بررسی‌های این کارشناس میراث‌فرهنگی احتمال این فرضیه را که شهر خراب همان توس تاریخی و پیش از تاریخی باشد را دوچندان کرده است.
 |
به‌گفته حسن‌آبادی، پس از بررسی‌های ماهواره‌ای که به‌دنبال یافت شهر کهن توس انجام گرفت بقایای یک شهر 50 هکتاری با پلان مربع و اضلاع 700 متر که پیشتر حصارهای عظیمی داشته اما امروزه بقایای اندکی از آن به‌جا مانده و به شهر خراب معروف است همان توس قبل از اسلام باشد.
او می‌گوید: شواهد معماری که در حصارهای باقی‌مانده مشاهده می‌شود حکایت از آن دارد این شهر دو دوره مشخص و متمایز را پشت سر گذرانده است. چنانچه دوره اولیه شهر از حصارها و معماری چینه‌ای برخوردار بوده، اما دوره دوم که مربوط به ساسانی و اشکانی می‌شود این حصارها با خشت‌های حصار اولیه تقویت می‌شود.
 |
حسن‌آبادی معتقد است، حتی این احتمال می‌رود که قدمت این سازه بسیار کهن‌تر از دوره ساسانی باشد چرا که هنوز هیچ گمانه‌زنی و کاوشی صورت نگرفته است.
آنطور که کارشناسان استان خراسان می‌گویند، نه‌تنها روی سازه متعلق به شهر خراب اقدام مرمتی صورت نگرفته که تسطیح زمین و خاکبرداری‌های کشاورزای برای زمین‌های کشاورزی آسیب جدی را به آخرین خشت‌های معماری دوره ساسانی و اشکانی وارد کرده است.
 |
با اینکه شنیده می‌شود سازه معماری شهر خراب قرار است در فهرست آثار ملی کشور به ثبت برسد اما آخرین پیگیری خبرنگار CHN از عدم ثبت و حفاظت از این سازه خبر می‌دهد.
 |
شهر خراب در سال 1390 توسط میراث‌فرهنگی استان خراسان شناسایی شد اما در این دو سال 5 مرتبه توسط کشاورزان منطقه مورد تخریب قرار گرفت. با این وجود اداره کل میراث‌فرهنگی استان خراسان هنوز هیچ اهتمامی برای حفاظت از این اثر تاریخی نداشته است.
