سازمان علمی فرهنگی و آموزشی سازمان ملل متحد( یونسکو) به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای جامعه بشری در قرن بیستم در توسعه حوزه های مختلفی همچون علوم، آموزش، ارتباطات وفرهنگ سهم بسزایی داشته است. برنامه حافظه جهانی نیز یکی از مهمترین فعالیت های یونسکو و نقطه اشتراکی از حمایت های صلح طلبانه آن در حوزه های ارتباطات و فرهنگ است.
مسعود سلطانی فر معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری صبح امروز(سه شنبه ۵ آبان) در مراسم روز جهانی میراث دیداری و شنیداری با اشاره به شعار هفتادمین سالگرد تاسیس یونسکو، ” بایگانی در خطر: حمایت از هویت جهانی”گفت: این شعاربه مناسبت روز جهانی میراث سمعی و بصری در نظر گرفته شده است. این شعار در خود دو نکته اساسی را مورد تاکید قرار می دهد یکی آنکه به رغم تنوع فرهنگ ها وهویت های فرهنگی در جامعه بین المللی، جامعه بشری یک کل واحد است و حکایتی دیگر از وحدت درعین کثرت؛ و دیگر آنکه وظیفه این کل واحد، حفظ و حراست از این میراث جهانی برای انتقال نسل های آینده است، اینکه محصول گذشته و حال جامعه بشری میراثی برای نسل های آینده است و وظیفه همگانی ما حفاظت و حمایت از آنهاست.
وی افزود: برنامه حافظه جهانی نیز به صراحت بر این نکته اشاره دارد آن جا که حفاظت از میراث مستند و تعلق آن به همگان رادر نظر می گیرد و تسهیل حفاظت با مناسب ترین ابزارهای تکنیکی از میراث مستند و مکتوب جهانی، همکاری در دسترسی جهانی به میراث مکتوب و افزایش آگاهی جامعه جهانی به وجود و اهمیت میراث مکتوب را مورد توجه قرار داده است.
وی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران در پهنه ی کنونی و در جغرافیای ایران فرهنگی، پشتوانه ای با پیشینه ای هزاران ساله از فرهنگ و تمدنی سترگ را دارد که میراث مستند و مکتوب آن واجد ارزش های برجسته جهانی و بشری است. خوشبختانه از سال های گذشته تا کنون با تلاش و همگرایی دست اندرکاران عرصه فرهنگ این مرز و بوم، ۹سند مکتوب این فرهنگ غنی در حافظه ی جهانی به ثبت رسیده است، هرچند با توجه به نقش و جایگاه ویژه و متمایز ایرانیان درعرصه علوم، ادب و فنون هنوز ده ها بلکه صدها سند قابل ثبت دیگر برای ثبت در فهرست حافظه جهانی یونسکو وجود دارد.
وی خاطر نشان کرد: بدون تردید مجموع این فعالیتها و اقدامات در بازنمایی هویت فرهنگ ایرانی در سطح ملی و آشنایی نسل جوان سهم بسزایی دارد ، سهمی که آموزش و معرفی مکمل آن خواهد بود تا این هویت فرهنگی قوام یافته و باتبع آن اعتماد بنفس ملی در سطح جامعه ارتقا یابد.
وی با اشاره بر این مطلب که این نهایت و همه ی راه نخواهد بود گفت: همانطور که پیش از این اشاره شد، میراث مکتوب فرهنگ ایرانی پر شمار است و باید با برنامه های راهبردی میان مدت و بلند مدت به شناسایی ، حفاظت ، مرمت و انتشار آنها همت گماشت و این میراث بشری را در سطح جهانی برای آگاهی افزایی همگان عرضه داشت.
رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یادآور شد: از آنجا که مرزهای فرهنگی ایران محدود به جغرافیای سیاسی حاضر نیست لازم است تا با همکاری و تعاملی سازنده نسبت به شناسایی ، ثبت و حفاظت از آنچه به میراث مکتوب ایرانی تعلق دارد ، اقدام شود.
وی در ادامه چنین تصریح کرد: به این ترتیب ضمن معرفی میراث ارزشمند مکتوب ایرانی نه به مفهوم سیاسی بلکه به مفهوم فرهنگی آن به جهانیان ، علاوه بر افزایش آگاهی جامعه جهانی ، به دور از دغدغه ها و رقابتهای غیر فرهنگی برخی دولتها برای جعل و مصادره تاریخی و فرهنگی، ضمن پاسداری و حفاظت از بخشی قابل توجه از هویت بشری ، همگان را به صلح و دوستی و آشتی ترغیب نماییم و با حضوری فعالتر و هماهنگ تر در عرصه های فرهنگی ضمن تعاملی از پیش بهتر و سازنده تر با یونسکو ، به یاری همسایگان – این اقوام ایرانی – بشتابیم.
وی در بخش دیگری از سخنانش افزود: بدون شک این آغازی خواهد بود برهمکاری وهمگرایی منطقه ای با یکدیگر تا اجزایی ازاین کل واحد جامعه جهانی نقش خود را در حمایت از این هویت بشری به خوبی ایفا نمایند.
سلطانی فر در پایان افزود: ضمن تشکراز ابتکارعمل و تلاش های یونسکو در اعتلای نقش فرهنگ در تقویت بن مایه های صلح با ارائه برنامه های متنوع، توجه این سازمان را به این نکته جلب نمایم، که تهدیدها و آسیب های موجود برای حافظه جهانی بشری به عنوان بخشی از میراث فرهنگی فقط ناظر بر مسائل فنی و ماهوی نیست.نسل زدایی فرهنگی به عنوان پدیده ای نامیمون و زاییده مخاصمات در عرصه فرهنگ، میراث مستند بشری و برنامه حافظه جهانی را نیز تهدید می نماید. از سوی دیگر، تهدیداتی همچون سرقت، تخریب و جعل اسناد نیز آسیب های جدی این حوزه به شمار می آیند که می تواند رسالت این برنامه را به مخاطره اندازند بنابراین لازم است تا یونسکو با در نظر داشتن این تهدیدها زمینه حفاظت و حمایت موثر از میراث مکتوب و شنیداری و دیداری را فراهم نماید. امیدوارم تلاش های صورت گرفته در این عرصه بیش از پیش به تعالی جایگاه فرهنگ صلح تعامل و وحدت منجر گردد.