ایرانگرد نیوز پایگاه خبری تحلیلی ایرانگرد نیوز
ساخت‌و سازهای انسان‌های معاصر هیچگاه پایان ندارد. آن‌ها از ساخت سوله، کافه، چایخوری و حتی سالن عروسی، روی مهمترین غارهای مطالعاتی دنیا هم ابایی ندارند. درحال‌حاضر این روند به‌قدری ادامه پیدا کرده که به فراری دادن انسان‌های اولیه انجامیده. ساخت و سازهای اخیر روی غار هوتو ـ‌کمربند از جمله اتفاقاتی است که با کاربری گردشگری در حریم یکی از مهمترین غارهای دنیا رخ داده است.
کافه‌نشینی و توسعه گردشگری روی آخرین بقایای انسان‌های اولیه شاید کمی تخیلی و خنده‌دار به‌نظر آید. اتفاقی که خیلی هم دور نیست و به همین سالهای اخیر برمی‌گردد. زمانی‌که مسئولان استانی برای توسعه روستای شهیدآباد و پیشرفت اقتصادی شهرستان بهشهر تصمیم می‌گیرند که باساخت و سازهای گسترده در حریم غارهای هوتو ـ‌کمربند جذب گردشگر کنند.
حالا گردشگری که میراث ۲۰۰ سال گذشته را هم به‌درستی نمی‌شناسد و شی تاریخی را گنج و عتیقه می‌خواند، قرار است در کافه و چایخوری غار هوتو ـ‌کمربند به دوره ژوراسیک بیاندیشد و در مورد آخرین یافته‌هایی که مربوط به دست‌افزارها و ابزار سنگی‌ها می‌شود گپ تاریخی بزند و به‌اعتقاد برخی هم اقتصاد منطقه را رونق دهد!
فعالان میراثفرهنگی که در مراحل ابتدایی فعالیت‌های شرکت سازنده اعتراض‌های بسیاری کردند هنوز نتوانسته‌اند برای اعتراض‌های گسترده و پرسش‌ها پاسخی بیابند.
«محمد عظیمی» مدیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی هوتو می‌گوید: «بخش فراوانی از اعتراضات فعالان و دوستداران میراثفرهنگی استان مازندران به سازمان میراث فرهنگی در سالهای اخیر مربوطبه نبود تعیین حریم آثار تاریخی ثبت شده بود. به‌طوری‌که نه‌تنها در این رابطه اقدامی صورت نگرفت که حتی هم‌اکنون شاهد آنیم که حریم بسیاری از آثارتاریخی هم نقض شده است».
او در مورد نقض تعیین حریم غار هوتو و کمربند توسط سازمان میراثفرهنگی به خبرنگار chn می‌گوید: «حریم غار هوتو و کمربند توسط سازمان میراث فرهنگی نقض و حتی میل‌های بتنی آن به‌راحتی جمع آوری می‌شود. این درحالی است که نام این دو غار به عنوان یکی از مادر مکانهای جهان در تمام کتب دانشگاهی رشته باستان‌شناسی آمده است و علیرغم تلاش‌های اخیر جهت حفظ و نگهداری این مکان ارزشمند و تبدیل آن به غار موزه بینالمللی، در حال تخریب و تبدیل به کافه و اطاقک‌های چایخوری و سالن عروسی شده است.
عظیمی معتقد است، متولی که نمی‌تواند ۱۴ هکتار حریم قانونی یک مکان باارزش تاریخی را حفظ کند و از عهده اجرای ۳ فقره حکم دادگاه مبنی بر خلع ید زمین‌های تجاوز شده برآید و با تخلفات عدیده و روابط غیرقانونی اقدام به واگذاری اماکن تاریخی می‌کند چگونه می‌تواند حافظ میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یک استان باشد.
او ادامه می‌دهد: هم‌اکنون خواستار آنیم که مسئولان گروه‌های بازرسی جهت بررسی روند واگذاری محوطه بالای غار هوتو و کمربند مامور شوند تا وضعیت این محوطه تاریخی را بررسی کنند. چراکه این محوطه با داشتن آثار تاریخی ارزشمند اما بدون بررسی و کاوش توسط افرادمرتبط با همان شرکت گردشگری به عنوان مکان بدون آثار واگذار می شود.
عظیمی می‌افزاید: درحال‌حاضر درختان کهنسال انار اشرف در بخش بالای این دو غار ریشه‌کن و تبدیل به سکوهای‌چایخوری شده‌اند. این درحالی است که مشخص نیست براساس کدام قانون و با نظارت چه سازمانی، شهرداری بهشهر باگسیل امکانات شهری و اعلام هزینه ۲۰۰ میلیون تومانی سهامدار این شرکت می شود و درآمدهای حاصل از خدمات شهری را در خارج از محدوده شهری هزینه می‌کند.
این فعال میراثفرهنگی با انتقاد از نوع مدیریت متولیان و مسئولان شهری به ساخت و سازهای غار هوتو ـ‌کمربند خرده می‌گیرد و خواستار این است که هر چه سریعتر از ساختن مجموعه فلزی در حال ساخت که شبیه کافه و چایخوری است جلوگیری شود.
دوستداران میراثفرهنگی وجود غارهای هوتو ـ کمربند را در استان مازندران سرمایه‌‌ای ارزشمند می‌دانند که درحال‌حاضر بیش از آنکه نیازمند توسعه گردشگری باشد ادامه مطالعات و تحقیقات علمی را در این محوطه ضروری قلمداد می‌کنند. به‌طوری که اگر قرار است توسعه‌ای در این منطقه هم اتفاق بیفتد احداث موزه و فرهنگ‌سازی در اولویت قرار دارد.
شهریور ۱۳۹۰ انجمن دوستداران میراثفرهنگی با نوشتن نامه‌ای به ایزدی معاون میراثفرهنگی به طرح مشکلات غارهوتو ـ‌کمربند پرداختند و خواستار رسیدگی به محوطه ارزشمند شدند.
در این نامه آمده است:
با سلام و آرزوی توفیق، همانگونه که مستحضر هستید غار هوتو و کمربند بعنوان یکی از مکانهای با ارزش میراث فرهنگی ایران در جوامع باستان شناسی جهان ناشناخته نیست. این مکان که در سال های ۱۳۲۸ و ۱۳۳۰ توسط کارلتون استانلی کون مورد کاوش قرار گرفت دارای یافته های ارزشمندی است و پس از ۶۰ سال به دلایل مختلف رها شده است. این دو غار در فروردین ماه سال ۱۳۴۶ به شماره ۷۴۶ به ثبت رسیده است.
با توجه به نقشه موجود در آن اداره کل، محوطه تاریخی به ثبت رسیده بالغ بر ۱۴ هکتار بوده و توسط مسئولین وقت شورای حفاظت آثار باستانی میله گذاری شده است. در ضوابط حفاظتی حریم غار آمده است که: ۱- احداث هر گونه بنا در محوطه ممنوع است. ۲- کشاورزی و اقدام به احداث باغ و غرس درختان میوه در محوطه ممنوع است. ۳- ایجاد خیابان و عبور جاده و شاهراه در محدوده حریم ممنوع است. حریم مذکور از شمال: به جاده شاهی و شاه عباسی / از شرق: به زمین های زراعی سیدمصطفی / از غرب: به رودخانه شورش و زمین های روستای تروجن / از جنوب غربی و جنوب: به مدرسه دهکده تروجن و زمین های روستای تروجن ذکر شده است.
در مرداد ماه سال ۱۳۶۸تجاوز به حریم غار توسط موسی، مختار، علی اکبر و تقی موسوی با صورتجلسه پاسگاه ژاندارمری مرکزی بهشهر تایید شده است. در سال ۱۳۶۹ نیز حریم غار توسط سیدتقی و مختار موسوی مورد تجاوز قرار گفته و دو شکایت جداگانه توسط جناب آقای ودادی سرپرست میراث فرهنگی وقت به دادستان دادسرای عمومی بهشهر انجام شده است که در نهایت منجر به محکومیت نامبردگان شد. در سالهای ۱۳۸۱ و ۱۳۸۲ طی دو نامه ی رسمی به اداره کل منابع طبیعی و سازمان میراث فرهنگی استان، شهرداری بهشهر خواستار ایجاد پارک در این محوطه شد.
در ابتدای سال ۱۳۸۳ کلیات طرح ایجاد غار موزه هوتو توسط سازمان میراث فرهنگی مازندران تصویب شد که به انجام نرسید. در طی سالهای اخیر همچنان بخش ها و نهادهای مختلف مانند دانشگاه علم و صنعت و شهرداری درصدد تصرف این مکان برآمدند که مورد مخالفت سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت.
این مکان در طول سالهای اخیر مامنی برای حضور افراد لاابالی و معتادین شده و بدون نظارت مستمر رها شده بود. در دهه اخیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی با بازدیدهای هفتگی و پاکسازی محوطه سعی بر حفاظت و نگهداری این غار نموده و در خصوص برداشت غیر قانونی شن و ماسه و حفاری غیرمجاز در درون غارها با مسئولین سازمان میراث فرهنگی استان و مدیران ارشد شهرستان مکاتبات مستمر داشته است.
در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۰ بخش شرقی محوطه غار هوتو توسط شرکتی با عنوان (شرکت تعاونی سبزگستر هوتو) به سرعت هموار شده و بخشی از تپه و بخش بالای آن توسط ماشین آلات راهسازی از پوشش طبیعی و ناهمواری ها پاکسازی شد. با مکاتبات مستمری که با جناب آقای ماهفروزی مدیر غارهای باستانی سازمان انجام شد، مشخص گردید که شرکت مزبور قصد دارد با ایجاد سازه های سبک مکانی را جهت حضور گردشگران ایجاد نماید. عدم تعیین حریم واگذاری به شرکت مزبور و عدم ارائه نقشه ی اجرایی از سوی این شرکت، مشکلات مشهودی بود که نظارت بر اجرای کار را مشکل می نمود. از سوی جناب آقای ماهفروزی، مدیر غارهای باستانی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان، جناب آقای مجیدزاده از کارمندان دفتر سرپرستی سازمان در شهرستان بهشهر به عوان ناظر بر اجرای کار شرکت تعاونی مذکور انتخاب شد. ایشان علیرغم خطاهای انجام شده نظیر کشف گور باستانی در بالای محوطه، جمع آوری میله های بتنی و ایجاد حصار در زمین های متصرف شده و بریدن درختان کهنسال انار و گردو هیچگونه اقدام و گزارشی انجام نداده و در نهایت مشخص شد که جناب آقای مجیدزاده از اعضای اصلی هیئت مدیره شرکت تعاونی سبزگستر هوتو بوده و اسناد آن در اداره تعاون بهشهر موجود می باشد و تخلف آشکاری را در صیانت از میراث فرهنگی که وظیفه ی قانونی ایشان می باشد، انجام داده‌اند.
انجمن دوستداران میراث فرهنگی هوتو نیز با مذاکره با جناب آقای ماهفروزی تصمیم به درخواست واگذاری محوطه و غارهای هوتو و کمربند از سازمان میراث فرهنگی نمود و دستور واگذاری آن با موافقت جناب آقای مهندس علویان صدر، معاون میراث فرهنگی کشور و جناب آقای محمدپور، مدیرکل محترم سازمان در استان صادر شد.
با توجه به تاکید جناب آقای ماهفروزی مبنی بر استفاده از خطوط زیرزمینی جهت عبور کابل های برق و استفاده از تیرک های با ارتفاع کم جهت سیستم روشنایی محوطه، شرکت مزبور با نصب تیرهای صنعتی و بلند در محوطه، منظر تاریخی محوطه را مخدوش نمود که منجر به تعطیلی موقت کارگاه تا رفع نقص شد. ایجاد سکوهای بتنی، جمع آوری میله های بتنی تعیین حریم و تجمع آن در اطراف سکوها، کندن چاله ای با طول و عرض کم و عمق ۵/۱ متر در بخش بالای محوطه جهت فاضلاب دو توالت (که بدون رعایت اصول ایمنی و ایجاد دیواره ی بتنی و خطر رانش و آلودگی زیست محیطی انجام شده است)، کشف گورهای باستانی که نیاز به کاوش و بررسی باستان شناختی را با توجهبه قدمت محوطه ضروری می نماید، شن ریزی در بخش فوقانی محوطه، قطع درختان اطراف غار کمربند، قطع درختان بالای غار و ایجاد مسیرهای مختلف و نصب تیرکها و پرچم های رنگی که به منابع طبیعی و منظر تاریخی آسیب رسانده است از دغدغه هایی ست که انجمن هوتو با بازدیدهای مکرر خود، نگرانی دوستداران میراث فرهنگی را به اطلاع جناب آقای ماهفروزی مدیر غارهای باستانی، جناب آقای سرهنگ قاسمی مدیر یگان حفاظت، جناب آقای دیوسالار مدیر حقوقی سازمان در استان رسانده است.
مکاتبات حضوری اینجانب با جناب آقای ماهفروزی در خصوص نقطه نظرات سازمان در استفاده شایسته از غارها و تهیه طرح ایجاد غارموزه و محوطه سازی با استفاده از معمار و مهندسین آگاه و آشنا به میراث فرهنگی موجب شد که برنامه ی اجرایی و عملیاتی تهیه و با دستور مدیرکل محترم تقدیم شود که تاکنون جلسه ی بررسی و واگذاری آن تشکیل نشده و ما همچنان در انتظار تصویب آن صبوری می نماییم.
عدم تعیین محوطه ی غارها توسط سازمان و دست اندازی شرکت تعاونی سبزگستر هوتو در بخش‌های مختلف محوطه از نگرانی‌های جدی این انجمن بوده و با شرایط موجود و شایعات فراوانی که در سطح شهرستان مبنی بر ایجاد پارک بازی و یا شراکت این شرکت با شهرداری و فروش سهام شرکت مطرح است، خواستار تعیین حریم کل محوطه غار و خلع ید از کشاورزان متجاوز، تعیین حریم شرکت تعاونی سبزگستر هوتو و شفافیت در اهداف اجرایی، نظارت دقیق بر اجرای کار این شرکت و جلوگیری از تخریب منابع تاریخی و طبیعی هستیم. امیدواریم با تسریع در واگذاری غارهای باستانی و محوطه ی بخش تحتانی و فوقانی غارهای مزبور به انجمن دوستداران میراث فرهنگی هوتو، فرصتی ایجاد شود تا با تجهیز غارها و ایجاد محوطه ای منطبق بر قدمت تاریخی که در طرح ارائه شده ذکر شده است، این مکان ارزشمند را به غارموزه بین المللی تبدیل و گامی در جهت رونق گردشگری تاریخی و معرفی آثار مختلف میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران برداریم.
فعالان و دوستداران میراثفرهنگی هوتو همچنان منتظر پاسخ‌های منطقی و اقدامات اصولی متولیان میراثفرهنگی در پروژه محوطه باستانی هوتو ـ‌کمربند هستند.
