ایرانگرد نیوز پایگاه خبری تحلیلی ایرانگرد نیوز
اصل خبر را در ابتدا رسانه هاي معتبر بين المللي حدود يک ماه پيش به نقل از ناسا اعلام کردند. اين خبر اگر چه بازتاب چنداني در رسانه هاي داخلي نيافت (فقط خبرگزاري مستقل محيط زيست ايران، ايرن، تفصيل خبر را منتشر کرد) اما رسانه هاي فارسي زبان خارج کشور مثل سايت راديو زمانه و بي بي سي و . . . اين خبر را منعکس کرده و بعضا گفتگوهايي هم داشتند با کارشناسان در اين باره. ماجرا اين است که بخش تحقيقات اقليمي ناسا بر اساس نتايج يک تحقيق چند ساله براي مدلسازي دوره هاي اقليمي پيش بيني کرده است که در سه تا چهار دهه پيش رو کره زمين با يک نوع تغيير نظام بارش مواجه شده و طبق آن از بارش در مناطق خشک کاسته شده و به بارش در مناطق مرطوب افزوده مي شود. بر اين مبنا مناطق خشک کنوني خشکتر مي شوند، بيابانها پيشتر مي روند و مناطق استوايي پربارشتر خواهند شد. اين تغيير در برخي مناطق شديدتر و اثرگذارتر خواهد شد. ايران کشوري است که در اين گزارش دو بار به نام آن اشاره شده. به عنوان يکي از کشورهايي که در پيشاني اين قهقراي مرگبار اقليمي قرار دارد. پس اين ديگر فقط يک نگراني نيست، يک اطلاع مسلم علممي است: درخيلي سالهاي پيش رو ميزان بارش ايران کمتر از نصف ميانگين خواهد بود، بيابانها در ايران بسيار گسترش خواهند يافتند. غالب زيستگاههاي ايران وارد يک دگرديسي پس رونده خواهند شد. يعني جنگلها درختزار مي شوند، درختزاران بوته زار مي شوند، بوته زارها بيابان مي شوند و بيابانها به عدم زادآوري مطلق نزديک خواهند شد. هم اکنون حدود بيست درصد مساحت ايران بيابان مطلق است. يعني زادآوري زيستي آن در حداقل ممکن است. نيمي از مساحت ايران بيابان است. دوسوم مساحت ايران در شمار مناطق خشک و نيمه خشک قرار مي گيرد. گزارش پيش گفته تاکيد مي کند که بعيد نيست بين سي تا چهل سال آينده بخش هاي وسيعي از ايران به بيابان مطلق تبديل شده و يا غالب مناطق نيمه خشک کنوني نيز بيابان خواهند شد. ما خشکتر، بي برگ و بارتر، سترونتر و بسيار فقيرتر خواهيم شد. اين خبر مهم را بعيد است کارشناسان يا دست اندرکاران ذيربط نشنيده باشند. اگر چه در غوغاي انتخابات کاملا مورد بي توجهي رسانه هاي پرشمارگان داخلي قرار گرفت. اگر هنوز کساني هستند که فارغ البال به آينده ايران فکر مي کنند، بواقع بدين خاطر است که يا اين خبر را نشنيده اند يا نمي دانند خشکتر شدن و بيابنتر شدن ايران يعني چه.
بعد: چکار مي شود کرد؟ در وهله نخست بايد حاکميت و مردم متوجه اهميت موضوع بشوند. حتي يک ثانيه زمان را نبايد از دست داد. فرض کنيد ما اطلاع قطعي داريم سال آينده در روز و ساعت خاصي قرار است زلزله بزرگي در تهران رخ دهد. چکار مي کنيم؟ هم اکنون بايد مردم همانقدر نسبت به خبر پيش گفته ملتهب و حساس باشند. لازم است يک نهاد ويژه تحت نظر بلندپايه ترين مقام اجرايي دولت و با مشارکت تمامي دستگاههاي ذيربط کار راهبري نظام اجرايي کشور براي آمادگي در برابر وقوع اين پديديه را به عهده گيرد. تمامي سياستهاي مديريت محيطي در ايران بايد تغيير کنند. نظام مديريت آب کشور بايد يک سره دگرگون شود. کنترل جمعيت بايد بسيار سختگيرانه و با الگوي تک فرزندي اجرا شود. کشاورزي و دامداري در ايران بايد تغيير کند. مديريت سکونتگاهها بايد بر مبناي يک وضعيت خشکسالي طولاني تطبيق يابد. الگوي مصرف بايد در ايران منطبق با توان اکولوژيک کشور از نو تعريف شود. شايد ناچار شويم به نفع برخي زيستگاهها از حفاظت برخي از آنها چشم بپوشيم، تا بتوانيم تعداد بيشتري از گونه هاي زيستي کشور را نجات دهيم. فراموش نبايد کرد که ما داريم به سمت يکي از مهيب ترين و طولاني ترين دوره هاي قحطي در ايران پيش مي رويم و از اين نظر بايسته است که کل سياستهاي اقتصادي کشور از نو تدوين شود. و اينها فقط بخشي از کارهايي است که بايد انجام شود.
سرانجام: چقدر ممکن است حالا که هنوز فرصت هست حاکميت و مردم ايران مسئولانه تر و موثرتر و سريعتر به آماده سازي کشور در برابر پديده مهيب خشکسالي بپردازند؟ فراموش نکنيم که ما در باره يک خشکسالي معمولي حرف نمي زنيم. دو يا سه سال کمبود بارش هم اکنون نيز بسياري از چشم اندازهاي طبيعي کشور را به مرز ويراني مي کشاند. مثل آنچه که در نيمه دهه هفتاد در استانهايي مثل فارس و کرمان و هرمزگان و سيستان و بلوچستان شاهد آن بوديم. اما اين يک خشکسالي دو سه ساله نيست. چند دهه ممکن است طول بکشد. از پس آن، بسياري از چشم اندازهاي ايران ديگر آن نخواهند بود که در طول تاريخ بوده اند. واقعا چکار بايد کرد تا حاکميت، نخبگان و روشنفکران و اقشار مرجع و همچنين توده مردم نسبت به اهميت اين موضوع واقف باشند؟ جايي هيولايي منتظر ايستاده تا ما را فروببلعد. قدم زنان و آوازخوان داريم به سمت اين هيولا پيش مي رويم.
