قشم الگوی مناطق آزاد کشور در حفاظت از محیط زیست

منطقه آزاد قشم را شاید بتوان یکی از پر رمز و رازترین و همچنین یکی از جذابترین مناطق آزاد ایران دانست. هر گوشه قشم را که نگاه کنیم پر از زیبایی و مناظر بکری است که آن را خاص و جاذبه‌های آن را منحصر به فرد کرده است.
قشم طبیعت بسیار شگفت انگیزی دارد و سرتاسر جزیره پر است از محیطی زیستی پر ارزش که هم می‌طلبد تا مردم نسبت به آن شناخت داشته باشند و هم نگهداری و حفاظت از آن مهم خواهد بود. با نگاهی گذرا به مهمترین جاذبه‌های طبیعی منطقه آزاد قشم قطعا شگفت زده خواهیم شد از این همه پتانسیل زیست محیطی که وجود دارد.
جزایر مرجانی قشم یکی از مهمترین جاذبه‌های زیست محیطی این جزیره است که جز زیبا‌ترین و دیدنی‌ترین مجموعه‌های مرجانی دنیا است که در آب‌های جزیره قشم در خلیج فارس وجود دارد. انواع موجودات ریز دریایی و آبزیان مانند ماهی‌های رنگارنگ در انواع مختلف دیده می‌شود.
غار نمکدان قشم نیز پدیده‌ای است طبیعی و بسیار چشم نواز که در ۹۰ کیلومتری جزیره‌ قشم قرار گرفته و معروف به طولانی‌ترین غار نمک جهان است.
از دیگر جاذبه‌های طبیعی و جا‌های دیدنی قشم، غار خربس متعلق به دوران ماد‌ها است. این غار در ۱۵ کیلومتری جنوب جزیره و از دنباله‌ چین‌خوردگی‌های رشته‌کوه‌های زاگرس بوجود آمده است.
جنگل‌های دریای حرا قشم از دیگر جاذبه‌های طبیعی و زیبای جزیره‌ قشم هستند که وسعتی حدود ۲۰۰ کیلومتر دارند. درختان حرا در آب‌های شور رشد کرده و زمانی که پدیده‌ مد اتفاق می‌افتد، تا گلوگاه در آب فرو می‌روند و منظره‌ای فوق العاده دیدنی ایجاد می‌کنند.
دره تندیس‌ها در بخش جنوبی جنگل حرا واقع شده است. این دره به دلیل وجود احجام طبیعی پرشمار، به دره تندیس‌ها معروف شده است که بازمانده یک زمین بلند به شدت فرسایش یافته است.
کاسه سلخ منطقه‌ای واقع در ساحل جنوبی جزیره‌ قشم است که وسعتی بالغ بر ۳۵ کیلومتر مربع دارد. این منطقه خالی از هر گونه پوشش گیاهی است. این بخش از جزیره، به خاطر وجود چشمه‌ گوگرد با خاصیت درمانی و چندین هزار تپه‌ کوچک و بزرگ مخروطی شکل که در اثر فرسایش بوجود آمده منظره‌ چشم نوازی را شکل داده اند.
چشمه معدنی سولفوره و شور کارگه در میانه و هسته مرکزی ساختار تاقدیسی مجاور بندر ماهیگیری سلخ واقع شده‌ است از جمله جاذبه‌های طبیعی قشم این چشمه است که دارای نهشته‌های انیدریت و نمک‌های مربوط به سازند گچساران است.
در فاصله‌ ۷۰ کیلومتری جزیره‌ قشم و در نزدیکی روستای چاهوی شرقی، یکی از معروف‌ترین جا‌های دیدنی قشم، تنگه‌ای جالب است که به تنگه‌ چاهکوه شهرت یافته است. این تنگه دارای حفره‌ها، دالان‌ها و اشکال حیرت‌آور و عجیب است که تماشای آن‌ها هیجان‌انگیز است. وجه تسمیه این تنگه به چاهکوه، به علت قرار گرفتن تعدادی چاه حفر شده در ابتدای آن است.
دره‌ ستارگان در اثر فرسایش خاک، سنگ و ماسه که به خاطر باران، رگبار‌ها و وزش باد ایجاد شده است، که قدمتی حدود ۲ میلیون سال در جزیره‌ قشم دارد. این پدیده‌ طبیعی یکی از معروف‌ترین جا‌های دیدنی قشم به شمار می‌آید و به اعتقاد ساکنین محلی، بر اثر برخورد ستارگان با زمین به وجود آمده است و به خاطر این موضوع به آن، دره‌ ستارگان می‌گویند.
آنچه گفته شد، تنها بخشی از این زیبایی‌ها بود و وجود جانورانی مانند لاک پشت پوزه عقابی و… باز هم بر دلیل اهمیت محیط زیست این جزیره می‌افزاید. به گفته مدیر محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم، امروز چهار هزار عدد تخم لاک پشت در مکانی امن در ساحل شیب دراز قشم در آستانه تبدیل به بچه لاک پشت هستند، وجود این تعداد تخم لاک پشت حاصل تخم گذاری افزون بر ۵۷ قطعه لاک پشت پوزه عقابی است که یکی از هفت گونه لاک پشت‌های دریایی شناخته شده در آب‌های جهان محسوب می‌شوند.
خوشبختانه سازمان منطقه آزاد قشم، توجه ویژه‌ای به این موهبت‌های الهی در جزیره دارد و محیط زیست قشم یکی از مهمترین و فعالترین بخش‌های سازمان منطقه آزاد قشم است و علاوه بر آن با آموزش‌هایی که مدنظر قرار گرفته هم جامعه محلی به موضوع محیط زیست آشناتر و حساس‌تر شده و هم مردم برای حفظ محیط زیست در زندگی روزمره خود یکسری از عادات را تغییر داده‌اند و نسبت به این موضوع حساسیت نشان می‌دهند.
سال گذشته درخشش منطقه آزاد قشم در فعالیت‌های زیست محیطی و حفاظت از محیط زیست تا جایی پیش رفت که آذر ماه مدیر آموزش و ارتباط با صنعت پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار سازمان حفاظت محیط زیست کشور در همین زمینه گفت: عملکرد مثبت شورای عالی ارزیابی محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم می‌تواند به عنوان یک الگو در حرکت به سمت توسعه پایدار در دستور کار سایر مناطق آزاد کشور قرار گیرد.
وی همچنین افزود: اتفاق مثبتی که در منطقه آزاد قشم شاهد آن هستیم، این است که برای حرکت سریع و مطمئن با کمترین آسیب به سوی توسعه پایدار، و جلوگیری از آسیب به محیط زیست، از مشارکت‌های جانبی علمی بهره گرفته است.
البته گستردگی پتانسیل‌های زیست محیطی قشم مشکلاتی را هم برای این حوزه جزیره به وجود آورده و متاسفانه اواخر سال گذشته، خبر‌هایی مبنی بر تهدید ژئوپارک جهانی قشم، طرفداران محیط زیست و فعالان گردشگری این منطقه را نگران کرد. فعالیت پرورش میگو بدون توجه به قانون در سایت ۳۰۰ هکتاری عرصه میراث طبیعی ـ ملی ژئوپارک قشم خطری جدی برای محیط زیست منطقه آزاد قشم بوده و هنوز خبری از پایان این خطر دریافت نکرده ایم. انتظار می‌رود همانطور که سازمان منطقه آزاد قشم در زمینه‌های مختلف زیست محیطی فعالیت دارد و به این موضوع نیز هر چه سریع تر رسیدگی کند تا این خطر نیز مرتفع شود.