چشم انداز گردشگری و میراث فرهنگی ایران

در یادداشت او آمده:

بررسی های نهادهای بین المللی در حوزه اقتصاد و گردشگری نشان می دهد که گردشگری یکی از حوزه هایی است که در سال های اخیر توسعه یافته و در آینده نیز جایگاه مهمی در اقتصاد جهانی خواهد داشت. پیش بینی های این نهادها از افزایش سهم گردشگری در اقتصاد جهانی و اشتغالزایی درسال های آینده حکایت می کند. بنابر برآورد های سازمان جهانی شورای سفر و گردشگری این افزایش در 10 سال آینده نیز تداوم خواهد داشت.

سازمان جهانی شورای سفر (WTO) در گزارش سالانه خود که با کمک دانشگاه آکسفورد تهیه می کند، از رشد واقعی ناخالص ملی حاصل از گردشگری درسال 2020 خبر داده است. طبق این گزارش ها رشد واقعی تولید ناخالص ملی حاصل از گردشگری در جهان از 5/0 درصد در سال 2010 به 4/4 در سال 2020 خواهد رسید. رشد واقعی تولید ناخالص ملی حاصل از گردشگری در منطقه خاورمیانه نسبت به متوسط جهانی بالاتر بوده و بنابراین پیش بینی از منفی یک درصد به 2/5درصد خواهد رسید. این آمار در ایران نسبت به بسیاری از کشورهای خاورمیانه بالاتر بوده و در سال 2010 با رشد 9/3 درصد از متوسط رشد خاورمیانه نیز بالاتر بودیم، اما رفته رفته آهنگ این رشد کاهش پیدا کرده و باید فکری اساسی برای حل این مشکل بشود. این آمار و پیش بینی پیش از وقوع اتفاقات خوشایند سیاسی و روی کار آمدن دولت تدبیر و امید انجام شده است و تداوم وضعیت پیشین ملاک و معیار بوده است. با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و زنده شدن امیدها و گشوده شدن فضای اجتماعی، نگاه گردشگران و سرمایه گذاران نیز به کشورمان مثبت تر شده است.

سرمایه گذاران ایرانی نیز با اطمینان و اعتماد بیشتری به آینده نگاه می کنند و افق پیش رو امید بخش است. این آمار اگرچه بدون در نظر گرفتن تغییرات سیاسی و اجتماعی اتفاق افتاده در کشور می توانست آماری مایوس کننده تلقی شود، اما درخود نکته هایی دارد که حایز اهمیت است. طبق ارزیابی های نهادهای مختلف ایران از نظر برخورداری از جاذبه های گردشگری (چه جاذبه های متنوع طبیعی و چه جاذبه های فرهنگی و میراث کهن) در رتبه های نخست منطقه قرار دارد. این آمارها در عین حال که نشان می دهد ما در منطقه خاورمیانه با چه رقابت سختی روبه رو هستیم، به این معنی است که کشورهای دیگر بدون برخورداری از چنین جاذبه هایی توانسته اند در زمینه گردشگری موفقیت هایی کسب کنند. چشم انداز سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بی هیچ تردیدی باید تغییر روندی باشد که در این پیش بینی ها نشان داده می شود.

بخشی از این تغییر با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و ایجاد فضای مثبت داخلی و بین المللی و کوشش های همکاران مان در سازمان محقق شده است. ابراز علاقه به سرمایه گذاری در حوزه گردشگری ایران و همچنین ابراز علاقه جهانگردان بین المللی به سفر به ایران نشانه های این تغییر هستند. ما و همکاران مان در سازمان تلاش خواهیم کرد تا نه تنها از منفی شدن رشد ناخالص ملی حاصل از گردشگری پیشگیری کنیم که این رشد را به نحو چشمگیری افزایش دهیم.

طبیعی است که رسیدن به چنین چشم اندازی نیازمند همراهی و همدلی نهادها و دستگاه های مختلف است. یکی از موضوعاتی که همیشه سرمایه گذاری در حوزه گردشگری را با خطر رو به رو می کند این است که گردشگری به شدت نیازمند آرامش و ثبات است. ممکن است یک نقل قول تند و افراطی، یک تهدید غیرمنطقی، سخنرانی یک فرد غیرمسوول و یک حادثه حتی طبیعی در یک منطقه گردشگران را از سفر به آنجا باز دارد و صنعت گردشگری آن منطقه را به خطر بیندازد. چنین اتفاق هایی ممکن است در همه جای دنیا معمول باشد اما وقوع آن در کشوری مانند ایران با سیاه نمایی رسانه های بین المللی همراه خواهد شد و چهره یی از کشورمان ارائه خواهد کرد که به صنعت گردشگری آسیب خواهد زد. بنابراین نخستین کار در رونق دادن به صنعت گردشگری ارائه تصویری آرامش بخش از کشور است. ما و همکاران مان در سازمان تلاش خواهیم کرد فعالیت های سازمان را از حوزه سیاست دور کنیم و از دوستان مان با گرایش های مختلف نیز چنین انتظاری داریم، زیرا رونق گردشگری در ایران به نفع منافع ملی و همه مردم و جناح ها خواهد بود. گردشگری ضمن اینکه خود به طور مستقیم باعث جذب سرمایه می شود، می تواند به طور غیرمستقیم و با کاهش آمار بیکاری نیز باعث رونق اقتصادی شود.

آمارهای بین المللی نشان می دهد که در سال های اخیر یکی از صنعت های بسیار موثر در اشتغالزایی صنعت گردشگری است. آمارهای جهانی نشان می دهد که از هر 3/12 شغل در جهان یک شغل به صنعت گردشگری مربوط است و در سال 2010 از کل مشاغل جهان 1/8 درصد به صنعت گردشگری اختصاص داشته است. در ایران در همین سال 6/1 درصد از کل مشاغل معادل 594000 شغل از هر 5/13 شغل یک شغل به صنعت گردشگری مربوط بوده است که از متوسط جهانی پایین تر است، در حالی که کشور ما از نظر برخورداری از جاذبه های گردشگری در رتبه های 5 و 10 قرار داد، در حالی که از نظر تاثیر صنعت گردشگری در اشتغالزایی پایین تر از متوسط جهانی قرار داریم. آمارهای بین المللی نشان می دهد که در 10 سال آینده 2/9 درصد از کل شغل های جهان به صنعت گردشگری اختصاص پیدا خواهد کرد. این نشان دهنده تاثیر و اهمیت صنعت گردشگری در اشتغالزایی است. برای کشور ما که یکی از مسائل و مشکلات مان آمار بیکاری است، این صنعت می تواند به عنوان صنعتی استراتژیک تلقی شود. می دانیم که بیکاری یکی از مسائلی است که می تواند به آسیب های اجتماعی منجر شود.

با این نگاه صنعت گردشگری نه تنها تاثیر اقتصادی که تاثیر اجتماعی مثبتی نیز می تواند در فضای کشور داشته باشد. گردشگری همچنین از زاویه فرهنگی نیز یکی از حوزه های بسیار موثر است و می تواند به عنوان یکی از عناصر دیپلماسی فرهنگی نقشی فعال ایفا کند. ما اگر گرفتار نگاه بخشی و جزیره یی نشویم و بین گردشگری و میراث فرهنگی چنان تمایزی قایل نشویم که رشد هر یک را به زیان دیگری ارزیابی کنیم، در خواهیم یافت که رونق گردشگری یکی از راه های حفظ و اشاعه میراث فرهنگی و صنایع دستی کشورمان خواهد بود.

تجربه کشورهای مختلفی که از نظر برخورداری میراث کهن باستانی به ما شباهت دارند، نشان می دهد که رابطه دو سویه یی بین میراث فرهنگی یک کشور و صنعت گردشگری وجود دارد. ما تلاش خواهیم کرد در آینده از این نگاه جزیره یی دور شده و ارتباط متقابل صنعت گردشگری و میراث فرهنگی و صنایع دستی را تقویت کنیم. ورود گردشگران به ایران نیازمند حفظ و نگهداری و استفاده از راه های نوین در معرفی میراث گرانقدرمان است.

همچنین رونق گردشگری به طور مستقیم در رونق صنایع دستی ایران تاثیر می گذارد و در های بازارهای جهانی را به روی صنایع دستی و هنرمندهای سنتی ما باز می کند. بنابراین اگر بخواهیم چشم انداز آتی سازمان را در چند جمله خلاصه کنیم، می توانیم بگوییم که نخست از نگاه جزیره یی به حوزه های فعالیت سازمان فاصله خواهیم گرفت و تلاش خواهیم کرد با افزایش ارتباط متقابل این حوزه به هم افزایی مطلوبی برسیم و با رونق دادن صنعت گردشگری ایران هم در رشد تولید ناخالص ملی کشورمان سهم بیشتری داشته باشیم و هم در غلبه کردن بر بیکاری به عنوان یک آسیب اجتماعی گام های اساسی برداریم. طبیعی است که رسیدن به چنین چشم اندازی نیازمند همراهی و همدلی همه دستگاه ها و مردم است.