ایرانگرد نیوز پایگاه خبری تحلیلی ایرانگرد نیوز
شبکه‌های اجتماعی فرصت‌هایی سوخته در گردشگری
شبکه‌های اجتماعی نام‌های آشنا و تازه واردی هستند که از آنها به عنوان بازاریاب‌های شخصی در حوزه گردشگری نام برده می‌شود. اما نداشتن دسترسی راحت به اینترنت و کند بودن سرعت آن، نبود اعتماد کاربران به دنیای مجازی، نبود قدرت اجرایی برای پیگیری و تایید سایت‌های فعال از جمله مسائلی است که چنین موقعیتی را برای توسعه گردشگری از بین برده‌است.
رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در سال‌های اخیر تمام عرصه‌های زندگی را درکشورهای توسعه یافته و یا درحال توسعه دگرگون و به نوعی بازسازی کرده‌اند. چرا که افراد، با حضور در این شبکه‌های اجتماعی در اجتماعات بزرگتر، دوستان و خانواده هایی پرجمعیت‌تر زندگی می‌کنند که مشاوره درباره انواع محصولات و کالاها دراین شبکه‌ها موضوعی کاملا عادی و روزمره است.
افراد با حضور در شبکه‌های اجتماعی تجربیات خود را به اشتراک می‌گذارند. تجربیاتی که از سفر گرفته تا زندگی عادی را شامل می‌شوند. خاطرات سفر و اتفاقاتی که می‌افتد عنوان می‌شود. بلیت‌های سفر و هتل رزرو، خدمات و امکانات هتل‌ها و رستوران‌ها مقایسه و در کل گردشگری به اشتراک گذاشته می‌شود.
حضور در این شبکه‌های اجتماعی چنان در میان جوانان رونق گرفته که عدم حضور و فعالیت در آن را کمبودی در روابط اجتماعی می‌بینند. البته این فعالیت‌ها سبب شده تا اخبار در صنعت گردشگری به سرعت انتشار و انتقال یابد.
کاربران جذب تفاوت بازار هدف شبکه‌های اجتماعی می‌شوند
“اشکان بروج” کارشناس ارشدمدیریت جهانگردی و بازاریابی، با اعتقاد به آنکه درحال حاضر شبکه‌های اجتماعی بخشی از بازاریابی الکتریکی در حوزه گردشگری را به خود اختصاص داده‌اند گفت: «با توجه به قدرت نفوذ شبکه‌های اجتماعی در افکار عمومی، رجوع و تمرکز بر روی این شبکه‌ها بسیار زیاد شده. اما نکته مهم آن است که بازار هدف شبکه‌های اجتماعی متفاوت است چراکه بازار هدف این نوع مدیا را جوانان و نسل امروزی یا به قولی نسل اینترنتی در بر می‌گیرند.»
البته این مهم بیشتر در ایران صدق می‌کند چراکه در سایر کشورها، حتا سالمندان و میان‌سالان بر اینترنت و اطلاعاتی که می‌توانند از این شبکه اجتماعی کسب کنند اشراف دارند.
بروج با تاکید بر آنکه شبکه‌های اجتماعی مختلف کارکردهای متفاوتی نیز دارند تصریح کرد: «در برخی از مواقع شاهد آن هستیم که شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک به طور مستقیم تورها را تبلیغ می‌کنند و کاربران آنرا به عنوان یک راهنما می‌شناسند، یک شخص یا یک شرکت حقوقی در قالب صفحه‌ای اینترنتی، پروفایلی برای خود تعریف و از آن طریق خدمات و امکانات خود را به دوستان و سایر افراد معرفی می‌کند.»
از دیگر سو شبکه‌هایی نیز در فضای مجازی فعال هستند که به صورت تخصصی در حوزه صنعت فعالیت می‌کنند که از آن جمله می‌توان به “لینکدین” اشاره کرد.
بروج در این خصوص گفت: «لینکدین شبکه تخصصی صنعتگران است. هر فردی که در رشته‌ای خاص متخصص باشد در این شبکه اجتماعی دارای صفحه‌ای شخصی است و به این صورت تمام افراد متخصص در یک صنعت همدیگر را پیدا می‌کند. این مهم درخصوص صنعت گردشگری نیز صادق است. بسیاری از افراد از سراسر دنیا می‌توانند در این شبکه اجتماعی با یکدیگر در ارتباط باشند و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند.»
اشکان بروج:
تبلیغاتی که می‌توانستیم در گذشته انجام دهیم به ارائه بروشور با چند عکس و یک متن مختصر و صحبت تلفنی ختم می‌شد اما در شبکه اجتماعی می‌توان به غیر از ارائه عکس‌های متعدد و توضیحات کامل درخصوص تور، خاطران و تجربیات افرادی که به آن منطقه سفر کرده‌اند، فیلم و… را در اختیار مسافر قرار داد تا بتواند با شناخت منطقه انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشد
شبکه‌های اجتماعی بازاری برای تبلیغات بیشتر
او افزود: «بخشی از این شبکه اجتماعی نیز از آن اعضای صنعت است چنانکه متخصصان هر رشته با یکدیگر در ارتباط هستند. به طور مثال راهنمایان ایران با راهنمایان خارجی در ارتباط هستند اما در شبکه‌های اجتماعی دیگر مانند فیسبوک ارتباط بین مشتری و توراپراتور برقرار می‌شود.»
استفاده از شبکه‌های اجتماعی در ایران با سرعت بسیار زیادی رشد کرد چنانکه می‌توان از آن به عنوان یک انفجار نام برد. نسل جدید که کامپیوتر از جمله ابزار اساسی اوست، توانست خودرا با ورود این سیستم جدید وفق دهد و از آن استفاده کند. تورها معرفی شدند و کاربران بنابر نیاز و تمایل خود در صدد انتخاب برآمدند.
بروج با اشاره به آنکه شبکه‌های اجتماعی امکان گسترش تبلیغات را برای تورگردانان و راهنمایان محیا کرد گفت: «تبلیغاتی که می‌توانستیم در گذشته انجام دهیم به ارائه بروشور با چند عکس و یک متن مختصر و صحبت تلفنی ختم می‌شد اما در شبکه اجتماعی می‌توان به غیر از ارائه عکس‌های متعدد و توضیحات کامل درخصوص تور، خاطران و تجربیات افرادی که به آن منطقه سفر کرده‌اند، فیلم و… را در اختیار مسافر قرار داد تا بتواند با شناخت منطقه انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشد.»
با آنکه شبکه‌های اجتماعی در ایران با سرعتی باور نکردنی گسترش یافتند و امروزه کمتر کسی را می‌توان سراغ گرفت که در یکی از این شبکه‌ها عضو نباشد، اما میزان فعالیت و حضور در این شبکه‌ها از جمله تفاوت‌های کاربران ایرانی با سایر کاربران است. شاید بتوان از عدم دسترسی راحت به شبکه‌های اجتماعی، کند بودن سرعت اینترنت و عدم اعتمادسازی در دنیای مجازی به عنوان دلایل کم میل بودن کاربران برای استفاده از این شبکه‌ها نام برد.
در کشورهای مختلف جهان هنگامی که از بازاریابی نوین سخن به میان می‌آید، بازاریابی الکترونیکی حرف اول را می‌زند و اولین نکته‌ای که درخصوص دفاتر خدمات مسافرتی یا فعالان حوزه گردشگری مد نظر قرار می‌گیرد داشتن وب سایتی خوب و با کیفیت و عضویت و فعالیت در شبکه‌های اجتماعی معتبر است. چراکه فعالان حوزه‌های مختلف موظف هستند همواره کاربران خود رانسبت به امکانات و خدمات ارائه شده آگاه سازند.
فرهنگ استفاده از دنیای مجازی وجود ندارد
بروج با تاکید برآنکه فعالان حوزه گردشگری در خارج از کشور با استفاده از این شبکه‌های اجتماعی و فعالیت‌های خود در بازار الکترونیکی همواره در صدد آگاه‌سازی و ارائه خدمات به مشتریان خود هستند یادآور شد: «بیشتر گردشگران خارجی اولین کاری که برای انتخاب مقصد سفرخود انجام می‌دهند گشت زدن در اینترنت، حضور در شبکه‌های اجتماعی و پیدا کردن اطلاعات سفر و تجربیات سایر گردشگران در خصوص آن مقصد است. از این رو فعالان حوزه گردشگری همواره اطلاعات کامل و خوبی از مقاصد سفر خود در اینترنت قرار می‌دهند این درحالی است که اگر نام ایران یا مقاصد سفر ایران را در گوگل جستجو کنی اطلاعات درخوری دراختیار کاربر قرار نمی‌گیرد چراکه صفحه‌ای که کلید خور بالایی داشته باشد از ایران وجود ندارد.»
هنگامی که از بازاریابی نوین سخن به میان می‌آید، بازاریابی الکترونیکی حرف اول را می‌زند و اولین نکته‌ای که درخصوص دفاتر خدمات مسافرتی یا فعالان حوزه گردشگری مد نظر قرار می‌گیرد داشتن وب سایتی خوب و با کیفیت و عضویت و فعالیت در شبکه‌های اجتماعی معتبر است. چراکه فعالان حوزه‌های مختلف موظف هستند همواره کاربران خود رانسبت به امکانات و خدمات ارائه شده آگاه سازند
به گزارش CHN، فعالان حوزه گردشگری در خارج از کشور با حضور در شبکه‌های اجتماعی با کم‌ترین هزینه بیشترین بهره را می‌برند چراکه بیشتر کاربرانی که به این سایت‌ها مراجعه می‌کنند در صدد سفرهای ارزان هستند تا تجربیات قوی بدست آورند. در این راستا شبکه‌های اجتماعی بسیار معروف در جهان اکترونیک به ارائه اطلاعات و تجربیات سفری گردشگران اختصاص دارد. “کُچ سرفینگ” و “هاسپیتالیتی کلاب” از آن جمله‌هستند که کاربران با عضویت در آن به تبادل اطلاعات و دارایی‌های خود با سایر گردشگران از سراسر جهان می‌پردازند.
با این وجود هلدینگ‌های گردشگری، بیشتر در شبکه‌های اجتماعی بزرگتر فعال هستند. اما از آنجایی که استفاده از اینترنت و حضور در شبکه‌های اجتماعی در ایران از سوی افراد میانسال مورد استقبال قرار نگرفته، می‌توان گفت که تنها کاربران شبکه‌های اجتماعی را جوانان و نوجوانان تشکیل می‌دهند. در واقع می‌توان گفت از یک سو افرادی که بیش از 35 سال دارند حوصله یا دغدغه حضور در شبکه‌های اجتماعی را ندارند و از دیگر سو به شبکه‌های مجازی اعتماد نمی‌کنند چراکه عادت به لمس اشیا دارند و هنوز فرهنگ استفاده درست از شبکه‌های اجتماعی در میان مردم ایران جا نیافتاده است.
در چنین شرایطی است که فعالان حوزه گردشگری همچنان به بازاریابی سنتی خود از طریق آگهی و بروشور و بازاریابی کاغذی و تلفنی بسنده می‌کنند. در این میان افراد زیر 35 سال بخصوص سنین 17 تا 21 سال به شدت بر شبکه‌های اجتماعی تمرکز دارند و از این طریق اطلاعات سفری خودرا تهیه می‌کنند.
بروج با تاکید برآنکه فعالان گردشگری در ایران به یکدیگر اعتماد نمی‌کنند تا بتوانند در کنار یکدیگری فعالیت کنند گفت: «به دلیل نبود اعتماد بین فعالان حوزه گردشگری رقابت ناسالام بین آنها جریان دارد و این عدم اعتماد سبب برهم خوردن سیستم شده‌آست چنانکه اجماع بین آنها بوجود نمی‌آید و اگر هلدینگ هم اتفاق بیافتد بر اثر جبر بیرونی است نه خواسته قلبی.»
این فعال گردشگری معتقد است، در ایران تنها یک سایت نیمه موفق در حوزه گردشگری فعال است و آن هم شبکه مجازی گردشگری ایران است.
شبکه‌های اجتماعی بازاریاب‌های شخصی در حوزه گردشگری
“آرش نورآقایی” رییس هیات مدیره کانون سراسری راهنمایان گردشگری نیز با اشاره به اعتمادی که مردم نسبت به دنیای مجازی و شبکه‌های اجتماعی ندارند از این مهم به عنوان اصلی‌ترین دلیل عدم گسترش و پیشرفت گردشگری در شبکه‌های اجتماعی نام برد و گفت: «شبکه اجتماعی به همه این فرصت را می‌دهد تا به عنوان یک بازاریاب شخصی عمل کند. هنگامی که تعداد زیاد این تبلیغات به سوی کاربر حجوم می‌آورد چه از طریق اس ام اس یا سایر طرق تبلیغاتی، انگیزه‌های سفر کم می‌شود چراکه اعتماد وجود ندارد.»
او معتقد است: «مردم ایران حتا درخصوص اعتماد نسبت به آژانسهایی که دارای دفتر و محل کار مشخص هستند نیز دچار تردید هستند چه برسد به آنکه به سایت‌های اینترنتی و شبکه‌های مجازی رجوع و اعتماد کنند.»
نورآقایی با اشاره به آنکه شبکه‌های اجتماعی تعریف درستی در حوزه بازاریابی در ایران ندارد گفت: «اگر تعدادی از فعالان حوزه گردشگری در این شبکه‌ها حضور دارند تنها نوعی تقلید است. تقلیدی که مبنایی برای بازاریابی ندارد. تجارت الکترونیکی ایران در مقایسه با کشورهایی که پیشرفت چشمگیری در این حوزه دارند حرفی برای گفتن ندارد.»
آرش نورآقایی:
شبکه اجتماعی به همه این فرصت را می‌دهد تا به عنوان یک بازاریاب شخصی عمل کند. هنگامی که تعداد زیاد این تبلیغات به سوی کاربر حجوم می‌آورد چه از طریق اس ام اس یا سایر طرق تبلیغاتی، انگیزه‌های سفر کم می‌شود چراکه اعتماد وجود ندارد
این فعال حوزه گردشگری معتقد است: «سفر در ایران هنوز نتوانسته هوادارهای بسیار جذب کند تا بتواند صفحه‌های مرتبط را با کاربران بسیار همراه سازد. می‌توان گفت هنوز شبکه‌های اجتماعی در ایران به جایی نرسیده‌اند که بتوانند مکانی برای توسعه گردشگری باشند.»
مشکلات اینترنت، عدم اعتماد کاربران به دنیای مجازی، نبود مسئولی برای رصد کردن و پیگیری تخلفات در دنیای مجازی و نبود قدرت اجرایی و تایید سایت‌های فعال برای معرفی به کاربران از جمله مسائلی است که فعالان حوزه گردشگری با حضور در شبکه‌های اجتماعی با آن روبه‌رو هستند.
تمام این موارد سبب شده تا شبکه‌های اجتماعی که از آنها می‌توان به عنوان بازاریاب‌های شخصی که با هزینه‌های بسیار کم می‌توانند رونق دهنده گردشگری باشند، تاثیر چندانی در توسعه گردشگری ایران نداشته باشند.
