ایرانگرد نیوز پایگاه خبری تحلیلی ایرانگرد نیوز
صدای بوق اتومبیل‌ها، آژیر آمبولانسی که در تلاش است بیمار قلبی را به بیمارستانی برساند، در کنار ساختمان‌های سر برافراشته‌ای که گویی با رنگ‌های تیره‌شان روح آدمی را محصور کرده و بناهای صف کشیده‌ای که از تصویر ماه تنها خاطره‌ای را در ذهن به جای گذاشته‌اند، ذهن آدمی را در آرزوی زاویه‌ای دنج و ساحتی آرام پرواز می‌دهد.
کنکاش زیادی نیاز نیست جستجوی کوتاهی در نقشه‌ی جغرافیایی و تاریخی استان مرکزی، نراق را هویدا می‌کند. شهری آرام با سمفونی گوش‌نواز آب و پرندگان که خانه‌های مرمت شده با بافت قدیمی و کوچه پس کوچه‌های تاریخی‌اش که جریان زندگی را هنوز در دل خود دارد، آرامش و وسعت فکر را به آدمی هدیه می‌دهد.
سیدمحمد حسینی مدیرکل میراث فرهنگی استان مرکزی در مورد این شهر تاریخی گفت: نراق از قدمت تاریخی بالایی برخوردار است و بعضی از مورخان قدمت این شهر را مربوط به دوران پیش از اسلام می‌دانند.
این مقام مسئول تصریح کرد: این شهر در ابتدا مجموعه‌ای از 17 روستا در مجاورت یکدیگر بوده و اهالی آن مجوس و گبر بوده‌اند.
وی ادامه داد: نراق امروزی در دوره‌های پس از اسلام توسط شخصی ملقب به ریش‌بلند که سمت کدخدایی داشته در مکانی تحت عنوان نراق سفلی احداث شده است.
حسینی با اشاره به بازار شمس‌السلطنه نراق افزود: این بنا از آثار تاریخی نراق محسوب می‌شود که قدمت آن به سده 13 هجری قمری باز می‌گردد.
وی اظهار کرد: دره آبشتا واقع در سه کیلومتری شمال غربی نراق در امتداد کوه ال واقع شده و به جرأت می‌توان گفت چشم‌اندازی به زیبایی آن وجود ندارد.
حسینی با اشاره به نام محلی گیسو برای این منطقه افزود: این نامگذاری به علت رویش گیاه پر سیاوش در محل آبشار است که خاطره گیسوان بلند را تداعی می‌کند.
وی اضافه کرد: ارتفاعات این دره دارای شیب منفی و بسیار مناسب برای صخره‌نوردی است که در صورت جذب سرمایه‌گذار این منطقه می‌تواند یکی از کانون‌های فعال جذب گردشگر شود.
نراق در چند کیلومتری گردشگران خارجی، غریب و ناشناخته!
مرادی شهردار نراق اظهار کرد: نراق 20 هکتار بافت تاریخی دارد و معتقدم پایتخت گردشگری و تاریخی ایران است.
وی ادامه داد: سازه این مکان ارزشمند از نوع شهرسازی ایرانی- اسلامی با ویژگی معماری درونگرای خشتی- گلی است و این نوع معماری به علت قرار گرفتن در حاشیه کویر انتخاب شده است.
وی با اشاره به هرج و مرجی که معماری نوین در شهرهای بزرگ ایجاد می‌کند و انتقال این آشفتگی به ساکنین این شهرها افزود: در نراق منظره‌ی بیرونی خانه‌ها و بناها طبق سیاق گذشته، ولی با شکل و شمایل آراسته، فضایی آرام را به وجود آورده است.
مرادی ادامه داد: در ظاهر خانه‌ها اثری از آرایش و پیرایش مدرن دیده نمی‌شود ولی در داخل این خانه‌ها گچ‌بری‌های تزیینی زیبا در کنار استفاده از تکلنولوژی روز مشهود است.
مرادی تصریح کرد: این منطقه به علت نوع معماری بیشتر ایام سال شاهد حضور دانشجویانی نه تنها از ایران بلکه از سایر کشورهاست.
وی با انتقاد از سیاست اشتباه تغییر مسئولین در زمانی کوتاه گفت: یک مسئول زمانی را احتیاج دارد که مسائل و مشکلات حوزه خود را شناسایی و اقدامات لازم را برای رفع مشکلات انجام دهد، ولی با سیاست جاری، مسئولان امر فرصت رسیدگی به مشکلات را پیدا نمی‌کنند.
مرادی با اشاره به مهاجرفرست بودن نراق بیان کرد: بیشتر جمعیت این شهر پیر هستند و به این خاطر روند مدرنیته شدن معماری این شهر به کندی صورت گرفته است.
شهردار نراق با اشاره به روند آسیب‌شناسی و مرمت آثار باستانی که شامل مرمت اضطراری، مرمت اصلی و بهره‌برداری می‌شود، افزود: به خاطر جلوگیری از تخریب بناها در حال حاضر مرحله اول از مرمت را پیگیری می‌کنیم.
وی ادامه داد: جهت ورود به مرحله دوم و سوم مرمت نیاز به مساعدت مسئولین کشوری و حتی کمک‌های بین‌المللی داریم و این کار به تنهایی از عهده شهرداری نراق بر نخواهد آمد.
مرادی تصریح کرد: میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در گذشته همکاری مؤثری را جهت مرمت آثار تاریخی این شهر داشته، ولی متأسفانه در سه سال اخیر به علت کمبود منابع مالی در امور فرهنگی، نتوانسته اقدام مؤثری انجام دهد.
شهردار نراق با اشاره به اینکه نراق از لحاظ طرح جامع ویژه در جایگاه دوم بعد از ماسوله قرار دارد اظهار کرد: گردشگری در استان مرکزی باید فعال شود تا شاهد ورود گردشگران داخلی و خارجی باشیم.
وی ادامه داد: 120 گردشگر خارجی جهت بازدید از نیاسر کاشان وارد این شهر شده‌اند در صورتی که نراق در نزدیکی این شهر واقع شده ولی به علت نبود اطلاع‌رسانی، این افراد از نراق بازدید نداشتند که این موضوع جای تأسف دارد.
هویت ایرانی در نراق احساس می‌شود
یک باستان‌شناس حوزه خاورمیانه نیز اظهار کرد: از میان شهرهای تعریف شده موجود تنها شهری که از لحاظ تاریخی شکل قدیمی خود را حفظ کرده و بهترین معماری و طراحی معماری در این شهر به وضوح دیده می‌شود نراق است.
فضلی تصریح کرد: زمانی که در کوچه‌پس‌کوچه‌های این شهر قدم گذاشته می‌شود، پی به این مهم می‌بری که در مکانی غریبه نیستی و ایرانی بودن این مکان به راحتی حس می‌شود.
وی با اشاره به ترکیب ساختمان‌های جدید و الگوبرداری در ساخت ساختمان‌ها از غرب افزود: جزء لاینفک معماری ایرانی حیاط و سالن پذیرایی مجزا‌ست که در معماری جدید آپارتمان‌های تنگ امروزی اثری از آن دیده نمی‌شود.
وی ادامه داد: آنچه در خانه‌های نراق دیده می‌شود و یادگار تدبیر گذشتگان است، وجود ایوان و سالن پذیرایی به همراه دو گوشواره است که براین اساس، سالن پذیرایی در وسط و دو اتاق کوچک‌تر از آن در دو طرف سالن قرار گرفته‌اند.
این باستان‌شناس اظهار کرد: در نراق دگرگونی ایجاد شده، اما با این حال هنوز کوچه‌پس‌کوچه‌های این شهر آدمی را به دو هزار سال قبل می‌برد.
وی بیان داشت: هنوز در درون بعضی از خانه‌ها جریان آب روان قنات وجود دارد و در بعضی از خانه‌ها شاهد معماری بکری هستیم که براساس آن بر روی آب قنات جاری در خانه یک سردابه ساخته شده است.
فضلی در تشریح سردابه گفت: برای ایجاد سردابه در منطقه میانی جوی آب یک اتاق ساخته می‌شود و جوی آب از زیر اتاق عبور می‌کند این اتاق که سردابه خوانده می‌شود در گذشته جهت نگه‌داری مواد غذایی و همچنین خنک شدن اهالی خانه مورد استفاده قرار می‌گرفت.
این محقق آثار باستانی در مورد قدمت این شهر تاریخی اظهار کرد: این شهر پیش از اسلام ساخته شده و بیش از هزار سال قبل نیز «حسن قمی» از نراق نام برده است.
وی بیان کرد: نراق کنونی مانند بسیاری از بناهای تاریخی جابه‌جا شده‌ی بافت قدیمی‌تر است ولی اسکلت اصلی و محدثات بافت قدیمی‌تر این شهر با اکتشافات صورت گرفته از دل خاک سر برآورده است.
فضلی ادامه داد: متأسفانه به دلیل کمبود بودجه و ترس از در معرض خطر تخریب قرار گرفتن، روی این مکان پوشانده شده تا در فرصت مناسب عملیات مرمت از سر گرفته شود.
این باستان‌شناس تصریح کرد: در شرایط فعلی قدیمی‌ترین خانه‌ی این شهر مربوط به اواخر دوره‌ی صفوی و از نوع خانه‌های چهار سفره است که در این نوع معماری شاهد وجود دالان یا هشتی در ابتدای ورود به خانه هستیم.
حیات نراق به مدیریت بالادستی نیازمند است
وی اظهار کرد: مدیریت بالا دستی نیاز است که این شهر کم‌نظیر حفظ شود و نیز با ایجاد اردوهای دانشجویی و دانش‌آموزی باید این مکان به نسل جدید شناسانده شود.
فضلی با اشاره به سه محله بالا، پایین و دنیارن که بافت گذشته این شهر را تشکیل می‌دادند افزود: در حال حاضر محله دنیارن به علت مجاور رودخانه بودن تخریب شده، ولی دو محله دیگر از بین نرفته‌اند و بازار کوچک نراق مربوط به دوران قاجار بین این دو محله واقع شده است.
این کارشناس آثار باستانی ادامه داد: مردم به علت مشکلات رفت و آمد موافق تخریب بافت قدیمی بودند که با احداث بافت مدرن در قسمت شمالی شهر این تفکر از بین رفت و کمی از یخبندان اذهان کاسته شد.
وی با ابراز تأسف از کم شدن جمعیت در این شهر و خالی از سکنه شدن برخی خانه‌ها بیان کرد: نسل جدید زندگی در خانه‌های کاهگلی را نمی‌پسندد و امکانات شهرهای بزرگ را ترجیح می‌دهد.
فضلی ادامه داد: استفاده از معماری قدیمی در کنار امکانات به روز، یکی از راه‌های ترغیب نسل جوان جهت زندگی در شهرهای تاریخی است؛ علاوه بر این به عنوان مثال مسئولین با نیم‌بها کردن نرخ مصارف انرژی خانگی در این مناطق می‌توانند به این موضوع کمک کنند.
آب انبار حاج‌نراقی مربوط به سال 1264، آسیاب‌های آبی، بازار تاریخی، خانه‌های تاریخی، کاروان‌سرا و یخچال طبیعی از جمله آثار تاریخی این شهر دو هزار ساله هستند.
امید است پیش از اینکه این شهر با وسعت 20 هکتاری بافت تاریخی، خالی از سکنه و یا دست‌خوش تغییرات شود با اقدامات به موقع مسئولین تمهیداتی جهت حفظ بافت تاریخی آن در کنار ارائه خدمات مورد نیاز ساکنان و در نتیجه جلب رضایت آنها انجام پذیرد.
این منطقه تاریخی که در مصوبات سفر دوم ریاست جمهوری به استان مرکزی، به همراه منطقه رودشور، تالاب میقان، منطقه هفتاد قله، غار چال‌نخجیر و آبگرم محلات، به عنوان «مناطق نمونه گردشگری بین‌المللی» در سطح استان تعیین شد همچون بسیاری از اماکن تاریخی استان از پتانسیل جذب گردشگر برخوردار است اما، شرایط فعلی نراق باز هم این مهم را یادآوری می‌کند که در استان مرکزی در زمینه جذب گردشگر کار مؤثری صورت نگرفته است در حالی که ورود گردشگر در بهبود وضعیت اقتصادی منطقه تأثیر به سزایی خواهد داشت.
هرچند به نظر می‌رسد نراق تنها در حال حاضر عنوان منطقه ویژه را به همراه می‌کشد و امتیاز دیگری از ویژه بودن دریافت نکرده است!
