سمفونی “ایثار” خاطره‌انگیزترین کارم است/ نقش حاتمی‌کیا در ماندگاری آثار موسیقی

به گزارش خبرنگار مهر، در جایی نوشته بودند: “ایرانیان همیشه تاریخ، هنر را برتر از گوهر دانسته و حریمش را به نیکویی پاس داشته اند. تاریخ گواه است که چه سان حماسه را چون نگینی ارغوانی در رکاب نقره فام هنر در نشانده اند. روزگاری به سر انگشت حماسه، ماشه بر پیشانی متجاوز چکانده و امروز به انگشت هنر موسیقی حماسه و اقتدار می نوازند. دیروز زخم بر زخم می زدند تا از حریم اسلام و حرمت ایران پاسداری کنند و امروز زخمه بر زخمه می زنند تا خاطراتش را قهرمانانه به گوش خواب آلودگان برسانند”.

و حالا در اینجا می نویسم: او از همان تبار زخمه بر زخمه‌زنانی است که این بار خاطرات خود را هنرمندانه و ماندگار به گوش نه خواب‌آلودگان بلکه به مایی که در زمانی با صدای آژِیرها، توپ ها، تانک‌ها، مسلسل ها، موشک ها، بمب ها، فریادها زندگی می کردیم، می‌رساند.

“مجید انتظامی” یکی از مردان ماندگار موسیقی مقاومت است و بدون تردید یاد و خاطره موسیقی بسیاری از فیلم های سینمایی حوزه جنگ از جمله ” از کرخه تا راین”، “بوی پیراهن یوسف”، “دوئل”، “آژانس شیشه ای” و تعدادی دیگر را نمی توان فراموش کرد.

او این روزها که بوی خاک و باران به برکت دلاوران 8 سال دفاع مقدس ترنم‌بخش فضای شهرهای ماست به همراه ارکستر سمفونیک سازمان صدا و سیما مشغول اجرای سمفونی “حماسه و اقتدار” در باغ موزه دفاع مقدس است؛ سمفونی‌ای که در ادامه کارهای قبلی این آهنگساز از جمله “ایثار”، “مقاومت” و “خرمشهر” است.

این آهنگساز که سابقه طولانی در ساخت آثار موسیقایی حوزه جنگ دارد با بیان خاطراتی از حضور در جریان موسیقی مقاومت از تاثیرات این گونه موسیقایی در جریان زندگی هنری خود به خبرنگار مهر اینگونه گفت: هر هنرمندی وقتی در جریان تهیه و تولید یک اثر قرار می گیرد به سهمی که آن فضا در اختیار او قرار داده است، با آن اثر خاطره خواهد داشت اما بهترین خاطره من با فضای موسیقی جنگ به سمفونی ایثار باز می گردد که به شدت من را تحت تاثیر قرار داد و باعث شد که مسیر متفاوتی از فعالیتم در موسیقی آغاز شود. اثری که تمام تلاش خود را در آن انجام دادم که گونه های مختلفی از موسیقی به مخاطبی که علاقه مند به موضوعات دفاع مقدسی است، معرفی شود.

می خواستم یکبار برای همیشه تکلیف را مشخص کنم

وی ادامه داد: در آغاز راه به دلیل حساسیت هایی که در موسیقی کشورمان وجود دارد بسیار دلهره داشتم. می ترسیدم این حرکت مورد قبول خیلی ها نباشد به ویژه اینکه هنوز هم که هنوز هست پیرامون جایز بودن یا جایز نبودن موسیقی بحث فراوانی وجود دارد و اینکه من بیایم و در قالب یک اثر مرتبط با 8 سال دفاع مقدس از گونه های مختلف موسیقی از جمله پاپ، سنتی، کلاسیک و حتی بندری استفاده کنم ریسک بسیار بالایی بود که به شدت من را نگران می کرد. اما من دوست داشتم به سهم خودم یکبار برای همیشه هم که شده تکلیف موسیقی و کاربرد آن را در زمینه‌هایی از این دست مشخص کنم و اینکه می‌توانیم با در نظر گرفتن ارزش های موسیقی خوب آثار خوبی را در حوزه جنگ تولید کنیم. البته من در سمفونی خرمشهر چنین کاری را تجربه کرده بودم اما آن سمفونی به دلیل بودن در فضای موسیقی کلاسیک آنچنان حساسیتی را برایم ایجاد نکرد.

انتظامی با بیان اینکه  استفاده از ریتم های شاد و شش هشتم می تواند در شکل درست خود مورد استفاده موسیقی مقاومت هم قرار گیرد، خاطرنشان کرد: به طور حتم استفاده درست و به جا از آهنگ های شاد و شش هشتم می‌تواند در بسیاری موارد به کمک بهتر درک کردن یک موسیقی برای مخاطب بیاید؛ کاری که من در سمفونی انقلاب انجام دادم و از این کار هم ناراحت نیستم چون توانست ارتباط خوبی به لحاظ مفهومی و شنیداری با مخاطب برقرار کند.

داشتم از خجالت آب می شدم

این آهنگساز با ذکر خاطره ای از اولین اجرای سمفونی “ایثار” در مرکز همایش های سازمان صدا و سیما گفت: روزی که این سمفونی را برای اجرا در این مکان آماده کردیم به شدت دلهره و اضطراب داشتم چرا که باید در مقابل افرادی این سمفونی را ارائه می دادم که اطلاعات تخصصی در حوزه موسیقی ندارند بنابراین نمی دانستم چه برخوردی با این نوع موسیقی خواهند داشت. حتی وقتی فهمیدم آقای خاتمی به عنوان یکی از مهمانان مراسم حضور دارد اضطرابم دو چندان شد، علاوه بر این اتفاق پدرم نیز در سالن حضور داشت و نمی دانستم قرار است چه اتفاقی بیفتد.

وی افزود: واقعا دلهره داشتم که بعد از پایان قطعات قرار است چه اتفاقی بیفتد. آیا بعد از پایان اجرا سکوت در سالن حکفرما خواهد شد؟ آیا افراد حاضر در سالن به جایز نبودن این نوع موسیقی حماسی و انقلابی اعتراض خواهند کرد؟ تمام این پرسش ها تمام ذهنم را فرا گرفته بود و نمی دانستم چه باید بکنم. از شدت خجالت و اضطراب احساس آب شدن می کردم. در این احوال بودم که اجرای کار تمام شد. چند لحظه سکوت مطلق در سالن حکفرما شد و من در این چند لحظه بود به خودم گفتم: “مجید انتظامی پرونده کاری تو در موسیقی بسته شد و دیگر جایی در موسیقی نداری” اما وقتی دیدیم بعد از این چند ثانیه سکوت همه افراد در سالن مشغول تشویق کردن هستند و از من می خواهند که برای ادای احترام روی صحنه بیایم احوال وصف ناشدنی داشتم که نمی توانم توصیف کنم.

انتظامی تصریح کرد: بعد از اینکه برخورد خوب تماشاگران را دیدم خیالم آسوده شد. من می خواستم با تمام وجودم از موسیقی حرف بزنم و تکلیف این نوع موسیقی را روشن کنم ضمن اینکه می دانستم حرکت روی این جریان حرکت روی لبه تیغ است که خوشبختانه اتفاق خوبی برای آن افتاد و موجب شد که سمفونی ایثار از آن سال تا به امروز همچنان در انواع و اقسام برنامه های تلویزیونی مورد استفاده قرار گیرد و بارها تجدید انتشار شود به طوریکه خودم هنوز یک نسخه از آن را ندارم و این چنین بود که سمفونی ایثار ماندگارترین و یکی از خاطره انگیزترین کارهایم شد.

نیمی از ماندگاری موسیقی فیلم هایم به کارگردان ارتباط دارد

این آهنگساز سینما در بخش دیگر صحبتهای خود پیرامون موسیقی فیلم‌های ماندگاری چون “از کرخه تا راین”، “آژانس شیشه ای”، “روز واقعه”،” بوی پیراهن یوسف” تاکید کرد: به اعتقاد من نیمی از ماندگاری موسیقی چنین فیلم هایی به خود کارگردان و صاحب اثر باز می گردد چرا که این نوع موسیقی من در این فیلم ها به کار گرفتم در خدمت تصویر بود. در برخی از آثارم کارگردانی چون ابراهیم حاتمی کیا بود که به ماندگاری اثر کمک کرد.

وی در پایان گفت: به عنوان نمونه در فیلم “از کرخه تا راین” من تلاش کردم که با آرام و ملایم کردن تصویر در قالب موسیقی مخاطب را به تخت بیمارستانی ببرم که جانبازان شیمیایی درگیر آن هستند. چرا که همه به نوعی تخت بیمارستان را تجربه کرده و می دانیم چه مشقت هایی دارد. حالا این مشقت اگر با حس کردن درد یک جانیاز شیمیایی باشد به مراتب دردناک‌تر و سخت‌تر از آن چیزی است که می‌دانیم. حسی که دوست داشتم مخاطب نیز آن را متوجه شود.

گفتگو از علیرضا سعیدی