ایرانگرد نیوز پایگاه خبری تحلیلی ایرانگرد نیوز
به گزارش ایرانگرد نیوز، شب گذشته 12 مهر ماه گالری “ماه مهر” علاوه بر میزبانی نمایشگاه “مجسمه‌های کوچک” پرویز تناولی میزبان مراسم رونمایی از کتاب “تاریخ مجسمهسازی در ایران” به قلم این هنرمند مجسمه‌ساز نیز بود.
در ابتدای مراسم رونمایی از کتاب، محمودرضا بهمن‌پور محقق هنرهای تجسمی و مدیر موسسه فرهنگی نظر که این کتاب را به چاپ رسانده است، گفت: در سال‌های نه چندان دور نیز کتاب آثار تناولی را رونمایی کردیم. این بار قصد داریم در این جا کتابی مهم را که توسط فردی مهم نوشته شده است روانه بازار کنیم.
وی این کتاب را درخشان‌ترین اثر چاپ شده توسط نشر نظر عنوان کرد و گفت: پرویز تناولی تا لحظه‌های آخر آماده شدن این کتاب کار را دنبال کرده و بر مراحل چاپ نظارت می‌کرد تا کاری که دوست دارد و مطمئنا بی‌نقص است از زیر چاپ بیرون بیاد.
بهمن‌پور با ذکر این جمله که تناولی در این اثر به مجسمه‌ساز ی پرداخته و وارد حیطه ادبیات سنگین نگارشی نشده است، ادامه داد: مطمئنا این کتاب تغییرات خوبی در هنر حجم و مجمسه سازی ایجاد می‌کند. این کتاب جای بسط و ادامه دارد و با توجه به این که زمزمه شده پرویز تناولی کار بر روی کتاب دوم را شروع کرده است، منتظر جلدهای بعد کتاب “تاریخ مجسمه‌ساز ی در ایران” خواهیم بود.
سخنران بعدی این مراسم علیرضا سمیع‌آذر، مدیر اسبق موزه هنرهای معاصر و محقق هنر بود که گفت: برای من افتخار بزرگی است که در مورد تناولی حرف بزنم البته این شانس را داشته‌ام که در مورد مجموعه آثار وی صحبت کنم. امروز در کنار همه دستاوردهای هنری استاد تناولی که برای فرهنگ و هنر این کشور پدید آمده بخش دیگری از خدمات ایشان را نیز شاهد هستیم که نشان می‌دهد تناولی علی‌رغم تمام کارهایش از جمله مجسمهسازی و یا تلاش مستمر برای تربیت هنرجو، پژوهشگری بزرگ نیز هست که البته ارزش این کار از سایر کارهایش کمتر نیست.
وی در مورد این کتاب و تاریخ مجسمهسازی در ایران توضیح داد: مجسمهسازی در ایران از فرهاد کوهکن دوره اساطیری شروع می‌شود که کتاب نیز از همین دوره شروع شده است. هر چند داستان فرهاد به خاطر شرایط دراماتیکی که از آن نقل شده است کمی با افسانه مخلوط شده ولی تناولی در این کتاب به این افسانه کمی واقع‌بینانه‌تر نگریسته است.
سمیعی‌آذر به تاریخ شکوهمند مجمسه‌سازی در دوره ساسانیان اشاره کرد و گفت: در این دوران آثار بسیار خوبی ساخته شد که اکنون نیز برخی از آن مجسمه‌ها وجود دارند و دلیلی بر شکوه این هنر در این دوران هستند.
وی تاریخ مجسمهسازی بعد از ورود اسلام به ایران را دورانی پر فراز و نشیب بیان کرد و ادامه داد: بعد از ورود اسلام دو قرن سکوت در این هنر دیده می‌شود ولی با روی کار آمدن حکومت‌های اقوام ایرانی بار دیگر شکوهمندی به مجسمهسازی ایران بازگشت.
مدیر امور تجسمی وزارت ارشاد دوران اصلاحات، دوران قاجار را عصر طلایی مجسمهسازی در ایران دانست و گفت: قرن 12 هجری ما با چهره علی‌اکبر حجار در مجسمهسازی مواجه می‌شویم که مجسمه‌ساز مهم دربار قاجار است که کتاب پرویز تناولی بحث خود را در اینجا به اتمام می‌رساند. متاسفانه ما به ندرت می بینیم که نامی از مجسمه‌سازان مهم برده شود ولی تناولی سعی کرده است اینها را بشناسد و معرفی کند. البته اینکه ما نام مجسمه‌سازان را نمی‌دانیم تقصیر تناولی نیست بلکه به این دلیل است که نام این هنرمندان در هیچ اثر تاریخی برده نشده است.
این کارشناس هنری از کتابهای محمد طبری، یحیی زکی و عبدالحسین زرین‌کوب با عنوان منابع مهمی که اشاراتی به حجم‌ها دارند نام برد و گفت: متاسفانه در کتب تاریخی در مورد مجسمهسازی چیز خاصی نیست ولی در مورد اشیای کاربردی که به نقوش آراسته شده بودند توضیحات کاملی داده شده است.
وی این تحقیق تناولی را نقطه شروع تحقیقات تاریخی در مورد مجسمه‌ساز ی دانست و افزود: این تحقیق با همه ارزش‌هایی که دارد نقطه شروع است و به نوعی نگاهی به تاریخ این هنر محسوب می‌شود تا همگان هنر حجمی را بهتر و بیشتر بشناسند و دیگر به مجسمه‌های باستانی ما کلمه آنتیک را نگویند.
سمیعی‌آذر به تفاوت مجسمهسازی ایرای با غرب اشاره کرد و گفت: مجسمه‌ساز ی در ایران هیچ وقت “یادمان” نبوده بلکه قدرت معنایی و مفهومی آن است که آن را مهم می‌کند. در مجسمه‌های ایرانی نمادگرایی مفرطی وجود دارد و به همان نسبت به ندرت کار رئالیستی می‌بینیم.
وی ادامه داد: مجسمهسازی ایران هیچ‌گاه در واقع‌گرایی محدود نمی‌شود و حتی فیگور را نیز به نماد تبدیل می‌کنند ولو با اضافه کردن یک نشانه یا تغییر در صورت فیگور.
مدیر سابق موزه هنرهای معاصر تهران مجیسمه‌سازی ایران را به شدت وامدار ادبیات دانست و گفت: همان‌طور که ادبیات ایران هیچ وفت صریح نبوده پس مجسمه‌های ما نیز کنایه‌ای شده است و راهی که ادبیات رفته دنبال کرده است.
در ادامه پرویز تناولی، هنرمند مجسمه‌ساز و مولف کتاب “تاریخ مجسمهسازی در ایران” به داستانی که در تاریخ طبری در مورد مجمسه شتری که از کاخ خسرو پرویز دزدیده شد اشاره کرد و گفت: هنگام فتح ایران مجسمه شتری از کاخ خسرو پرویز دزدیده می‌شود که می‌تواند به عنوان شاهکار مجسمهسازی از آن یاد شود. این شتر وقتی روی زمین قرار می‌گرفت به خاطر فنری که درون آن کار شده بود، شترسوار از درون آن بیرون می‌آمده که نشان می‌دهد در آن دوران مجسمه‌ساز ی تا چه حد پیشرفته بوده است.
وی در مورد چگونگی روند نگارش این کتاب توضیح داد: از آنجایی که من مجسمهسازی را هنری می‌دانم که در مورد آن تحقیقات کافی صورت نگرفته به اصرار برخی دوستان مشغول به نگارش کتاب “تاریخ مجسمهسازی در ایران” شدم و این کتاب را بر اساس تحقیقاتی که داشتم، مدون کردم.
تناولی ادامه داد: از آنجایی که ما در مجسمهسازی تاریخ مدون و مستندی نداریم، فرهاد کوهکن را مبدا مجسمهسازی ایران گرفتم البته با این فرض که طاق بستان کار اوست. هر آن چه را داشتیم نوشتم تا این که به فتح ایران رسیدم و در اینجا بود که مجسمهسازی در اشیا کاربردی متجلی می‌شود.
این تاریخ‌نگار هنر ایران، مجسمهسازی را هنری دانست که در آن دوران تحت حمایت شاهان بوده و گفت: شاهان مختلف از سلسله‌های مختلف بر اساس آنچه که می‌دانستند این هنر را رونق دادند. در دوران معاصرتر به دوران قاجار می رسیم که یکی از دوران باشکوه هنر مجسمهسازی است. شاید فتحعلیشاه قاجار، شاه خوشنامی در ایران نیست ولی دوران او در زمینه مجسمهسازی دوران رونق است.
این هنرمند مجسمه‌ساز “تخت مرمر” یا سنگ قبرهایی را که برای شاهان قاجار ساخته شده است از جمله کارهای خوب و ماندگار مجسمهسازی در ایران قلمداد کرد و یادآور شد: در دوران قاجار می‌بینیم ناصرالدین شاه مجسمهسازی غربی را به ایران آرود و کم‌کم گرایش به فیگور نیز زیاد می‌شود تا به فردی به نام علی اکبر حجار می‌رسیم که کتاب در این نقطه تمام می‌شود. من سعی کردم در این کتاب هر آنچه در مورد مجسمهسازی می‌دانستم بیان کنم.
تناولی در پایان سخنان خود در مورد نمایشگاهی که از آثار او در گالری ماه مهر برپاست، گفت: معمولا بین کارهای بزرگم، کارهایی نیز در ابعاد کوچک می‌سازم که برای اولین بار همه آنها را جمع کرده و در این نمایشگاه به نمایش درآوردم.
نمایشگاه “مجسمه‌های کوچک” پرویز تناولی به مدت یک ماه در گالری ماه مهر واقع در بلوار آفریقا، کوچه نیلوفر، پلاک 7 دایر خواهد بود.
