۴۵ روز از پاییز تهران محو در وارونگی دما

وارونگی دما پدیده ای که موجب تشدید آلودگی در فصل سرد سال می شود. آمارها نشان می دهد که امسال ۴۵ از ۹۰ روز فصل پاییز تهران درگیر این پدیده بوده که این مساله ناسالم شدن هوا را در پی داشته است این در حالی است که فراکسیون محیط زیست مجلس معتقد است آلودگی هوا قابل حل است.

راهکارهای کنونی راهگشای مشکل آلودگی هوای تهران نبوده است

آلودگی هوا معضلی که سالهاست گریبانگیر کلان شهرهای کشور شده است و تاکنون راهکارهای زیادی برای کاهش آن از سوی دولت های مختلف ارایه شده اما ظاهرا هیچ کدام از این مسایل راهگشا نبوده است و همواره در کلان شهرها به ویژه تهران در فصول سرد سال شاهد اوج آلودگی هوا هستیم.

به اعتقاد کارشناسان پدیده وارونگی دما موجب تشدید آلودگی هوا می شود و از سوی دیگر منابع متحرک مانند خودروها بیش از ۷۰ درصد علت آلودگی هواست و متاسفانه سوخت غیر استاندارد و خودروهای فاقد استاندارد یورو ۴ در سال های گذشته موجب تشدید این وضعیت شده است.

** محیط زیست چه می گوید؟

با روی کار آمدن دولت یازدهم ، معصومه ابتکار معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست در بدو ورود به سازمان محیط زیست، پیگیر بنزین های غیر استاندارد شد و با پیگیری های صورت گرفته تولید بنزین پتروشیمی که فرزند خوانده تحریم ها در دولت گذشته بود را متوقف کرد.

این سازمان در گزارشی اعلام کرد با بررسی های انجام شده مشخص شد بنزن و آروماتیک بنزین پتروشیمی بسیار بالاتر از حد استاندارد است، استاندارد بنزن ۱ درصد و آروماتیک ۳۷ درصد است در حالی که در برخی مناطق بنزن تا ۵ درصد نیز مشاهده شده بود.

بعد از متوقف شدن تولید بنزین پتروشیمی، قرار شد میزان کمبودی که از این توقف حاصل می شود از طریق واردات تامین شود که وزارت نیرو نیز موافقت کرد.همچنین بر اساس قانون کاهش آلودگی هوا وزارت نیرو مکلف شد که این کار در تمام هشت کلان کشور بنزین با استاندارد یورو ۴ توزیع کند که تاکنون در۶ کلان شهر از جمله تهران، کرج، اراک، تبریز، اصفهان و مشهد انجام شده است و در دو شهر دیگر شیراز و اهواز نیز به زودی انجام می شود.

البته بررسی ها و پایش ها نشان می دهد تعداد روزهای سالم در کلان شهر تهران در مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است .

سعید متصدی معاون محیط زیست انسانی سازمان پیشتر گفته بود تعداد روزهای ناسالم هوا در سال ۹۳ نسبت به دو سال گذشته حدود ۳۰ درصد کاهش یافته است و آمارهای به دست آمده حاکی از بهبود شرایط کیفی هوا نسبت به سال های گذشته است.

وی با اشاره به داده های ثبت شده در ایستگاه های سنجش آلودگی هوای تهران گفت: بر این اساس تعداد روزهای ناسالم تا ۳۰/۹/۹۳، ۷۷ روز و در مدت مشابه آن در سال ۱۳۹۲، ۱۰۰ روز و در سال ۱۳۹۱، ۱۱۱ روز بوده است.

سعید متصدی تصریح کرد: حذف بنزین پتروشیمی موجب بهبود شرایط کیفی هوا شده است.

این در حالی است که همواره شاهد آلودگی هوا در کلان شهر تهران هستیم که به اعتقاد کارشناسان علت اصلی آن تعداد بسیار زیاد و بیش از حد خودرو در سطح شهر و بیش از ظرفیت و گنجایش تهران و همچنین بروز پدیده وارونگی دما است.

** سخنگوی فراکسیون مجلس: اقدامات برای رفع آلودگی هوا کافی نیست

غلامحسین موید صدر سخنگوی فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی دراین زمینه به خبرنگار علمی ایرنا گفت: درصد زیادی از خودروها در سطح شهر تک سرنشین هستند که این امر علت عمده آلودگی هوا است.

وی افزود: فراکسیون محیط زیست مجلس تاکنون نگرانی های خود در مورد آلودگی هوا را بارها اعلام کرده است اما به نظر می رسد که منتظر ورود سامانه جوی ناپایدار برای خروج از این وضعیت هستند این در حالی است که مجلس و مردم از دولت درخواست دارند تا اقدام عاجل انجام دهد.

وی ادامه داد: کاهش آلودگی هوا مشکلی نیست که راه حل نداشته باشد بسیاری از کشورهای دنیا این مشکل را برطرف کرده اند اما در کشور ما به یک بحران دائمی تبدیل شده است.

موید صدر با اشاره به وضعیت کنونی هوای تهران گفت: در چنین شرایطی باید عبور و مرور خودروها در سطح شهر کاهش یابد و حتی خروج خودروها از در منازل متوقف شود زیرا در این وضعیت جان و سلامتی مردم در خطر است و حفظ آن باید برای دولت در اولویت قرار داشته باشد.

** مردم با بیرون نیاوردن خودرو برای بهبود هوا همکاری کنند

وی تاکید کرد: نقش مردم و همکاری آنها هم از اهمیت زیادی برخوردار است. دراین شرایط باید تا جایی که ممکن است از وسایل گرمایشی کمتری نیز استفاده شود.

** استفاده از سوخت مازوت در صنایع متوقف شود

سخنگوی فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی گفت: همچنین باید استفاده از سوخت مازوت در صنایع متوقف شود .علاوه براین در این شرایط با جدیت بیشتری با صنایع آلاینده برخورد شود.

وی افزود: بهتر است در زمان وضعیت اضطرار هوا به عنوان مثال هر روز فقط دو شماره خودرو وارد شهر شود تا بتوانیم از این بحران عبور کنیم.

به گفته وی این محدودیت ها اگر در مدت زمان کوتاه مثلا یک ماه انجام شود قطعا شرایط بهتر خواهد شد.

وی درباره تاثیر بنزین توزیعی در تهران گفت: به علت حجم بالای خودروها و سرعت کم آنها به علت ترافیک ، هر بنزینی که استفاده شود آلودگی خودش را دارد.

**اینورژن یا وارونگی دما

پدیده وارونگی دما نیز از دیگر دلایل و شاید یکی از مهمترین علت تشدید آلودگی هوا در فصول سرد سال است که دراین باره مجید آزادی مدیر گروه پژوهشی و هواشناسی دینامیک و هم دیدی پژوهشکده هواشناسی و علوم جوی به خبرنگار علمی ایرنا گفت: در ۹۰ روز فصل پاییز ۴۰ تا ۴۵ روز آن در تهران پدیده وارونگی دما داشته ایم البته در روزهای مختلف شدت و ضعف داشته است و این مساله موجب تشدید آلودگی هوا در کلان شهرها به ویژه تهران شده است.

پدیده وارونگی دما یا اینورژن به پدیده ای گفته می شود که در آن برخلاف حالت طبیعی با افزایش ارتفاع، دما نیز زیاد می شود و در این شرایط درجه حرارت پایین جو کمتر از طبقه فوقانی است. در شهرهای بزرگ وارونگی دما باعث آلودگی هوا می شود.

وی افزود: وارونگی دما از فصل پاییز آغاز و تا بهمن ماه و اوایل اسفند ادامه دارد، البته این پدیده در شب های فصول دیگر نیز اتفاق می افتد اما به علت طولانی بودن روز و تابش بیشتر خورشید، در اوایل صبح از بین می رود اما در فصل سرد سال به علت کوتاه بودن روز و تابش کمتر خورشید طولانی تر می شود.

** برخورد جدی تر با صنایع آلاینده اطراف تهران نیاز است

فعالیت صنایع آلاینده اطراف تهران نیز یکی دیگر از دلایل آلودگی هوا است که حمید جلالوندی مدیر کل دفتر ارزیابی سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار علمی ایرنا گفت: سازمان محیط زیست بر فعالیت صنایع آلاینده نظارت دارد و در صورت مشاهده تخلف آنرا متوقف می کند.

وی با بیان اینکه نظارت بر عملکرد صنایع اطراف تهران بر عهده اداره کل محیط زیست استان تهران و البرز است افزود: با این حال اکیپ های گشت زیست محیطی همواره فعال هستند و در زمان اضطرار این گشت ها بیشتر می شود.

وی اظهار کرد: در صورت مشاهده تخلف و یا فعالیت شبانه صنایع سازمان محیط زیست با واحدهای متخلف برخورد قانونی خواهد کرد.

جلالوندی گفت: برای این منظور استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه منتظر قائم تهران متوقف شد و با توجه به تداوم شرایط وارونگی دما در پایتخت تا پایان هفته، مصرف سوخت مازوت در این نیروگاه متوقف شده است.

وی تاکید کرد: سازمان محیط زیست بر اساس وظیفه ذاتی خود فعالیت صنایع را به طور مداوم رصد می کند که در زمان شرایط بحرانی این پایش و نظارت بیشتر می شود، البته صنایع هم باید در این زمینه همکاری کنند و برای خروج از بحران همکاری کنند.

** عزم و مشارکت گسترده مردم تضمین کننده رفع معضل آلودگی هوا

در این میان نقش مردم نیز از اهمیت زیادی برخوردار است و نوع رفتار آنها با آلودگی هوا قطعا تاثیر زیادی بر کاهش آن دارد، استفاده نکردن از خودروهای شخصی و محدود کردن تردد خودروها در سطح شهر نقش بسزایی در این روند کاهشی دارد.

برخی از مردم معتقدند در زمان شرایط اضطرار هوا خروج خودروها باید از در منازل متوقف شود و دولت نیز باید ناوگان حمل و نقل عمومی را تقویت کند.

همچنین برخی نیز معتقدند کمیته اضطرار کاهش آلودگی هوا باید در طول سال جلساتی برگزار کند و راه حل های ریشه ای ارایه دهد نه اینکه در زمان بروز بحران جلسه بگذارد زیرا قطعا در چنین شرایطی هیچ راهکاری آنطور که باید جواب نمی دهد.

متوقف کردن فروش طرح ترافیک روزانه، تعطیلی زنگ های ورزش مدارس، کاهش فعالیت در فضاهای باز و تعطیلی صنایع آلاینده برخی از اقداماتی است که کمیته اضطرار کاهش آلودگی هوا انجام داده است اما می بینم که نتیجه چندانی نداشته است.

این تشدید آلودگی موجب شده است تا تعداد مراجعه افراد و آنانی که از ناراحتی های قلبی و تنفسی رنج می برند به اورژانس ها افزایش یابد.

** ۳۶۶ نفر نفس گرفته در در مراکز اورژانس بیمارستان ها

بر این اساس حسن عباسی مدیر روابط عمومی مرکز اورژانس تهران به ایرنا گفت: تعداد بیماران قلبی و تنفسی در شهر تهران افزایش یافته بطوری در روز جمعه ( ۵ دی ماه) ۳۶۴ فرد مبتلا به بیماری های قلبی و تنفسی از خدمات درمانی مرکز اورژانس تهران بهره مند شدند که این تعداد در روز گذشته (دوشنبه) به ۳۹۲ نفر رسید.

وی از افزایش حدود پنج درصدی ماموریت های این مرکز طی روز گذشته نسبت به روز قبل از آن با توجه به بروز پدیده آلودگی هوا در شهر تهران خبر داد.

وی اظهار کرد: مرکز اورژانس تهران یک هزار و ۳۷۲ ماموریت را در روز شنبه هفته جاری انجام داد که این تعداد در روز گذشته به یک هزار و ۴۳۴ ماموریت افزایش یافته است.

البته مشکلات زیست محیطی و به همراه آن آلودگی هوا تمام دنیا را درگیر خود کرده است و بر اساس آخرین آمارها ایران، کویت، نیجریه، امارات متحده عربی ، مصر، عربستان ، سنگال، پاکستان، بوتسوانا و مغولستان و چین جزو چند کشور آلوده دنیا از لحاظ هوا هستند.

آلاینده های سمی و شیمیایی هوای شهرهای صنعتی و بزرگ از جمله علل اصلی بروز بسیاری از بیماری ها مانند انواع سرطان، ناهنجاری های تولد، مشکلات باروری و غیره است، سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۱ در بررسی های خود اعلام کرد که حدود ۱٫۳ میلیون نفر در جهان بر اثر آلودگی های محیطی جان خود را از دست می دهند.

همچنین چین به عنوان یکی از آلوده ترین کشورهای دنیا نام گرفته است، انواع مختلف آلودگی های صنعتی باعث بروز مشکلات محیطی و بهداشتی در این کشور شده به طوری که ۱۶ شهر چین جزو ۲۰ شهر آلوده جهان قرار گرفته است.

آلودگی هوا، یکی از معضلات زندگی شهری است که سالانه هزینه های اقتصادی هنگفتی را به دولت ها تحمیل می کند. هر ساله، سازمان بهداشت جهانی WHO نیز آمارهای باورنکردنی را از مرگ و میر انسانها بر اثر آلودگی هوا یا میزان ابتلا به بیماری هایی که با آلودگی هوا در ارتباط هستند منتشر می کند که نشان از اهمیت این موضوع دارد.