ایرانگرد نیوز پایگاه خبری تحلیلی ایرانگرد نیوز
۲۳تشکل زیست محیطی در آستانه سفر رئیس جمهور افغانستان به ایران خواستار رایزنی دو کشور برای حل بحران تالاب‌های بین‌المللی هامون شدند.
امضاکنندگان این بیانیه زیست‌محیطی در حمایت از تالاب بین‌المللی هامون با تکیه بر این جمله محیط زیست مرز نمی‌شناسد به حکیم ابوالقاسم فردوسی استناد کرده‌اند که آورده:
ز کشمیر و از کابل و نیمروز/ همه سر فرازان گیتی فروز
ز زابل بخواه و به کابل بخواه/ همی تا بیایند با ما به راه
در بیانیه این ۲۳ تشکل علاوه بر طرح دیدگاه‌های کارشناسی به سبقه تاریخی و فرهنگی ایرانیان و افغان‌ها اشاره شده است و بر این پایه همکاری ساکنان «کابل» و «زابل» برای احیای تالاب‌های بین‌المللی هامون خواسته شده است. انجمن‌های گروه بچه های آب، انجمن احیای سریع هامون پاک (چورا)، موسسه سبزکاران بالان، موسسه توسعه پایدار و محیط زیست، شبکه زیست محیطی استان مرکزی، مرکز حفظ و توسعه زیست بوم های پایدار، انجمن میراث طبیعت، انجمن حمایت از درنای سیبری، تشکل محیط زیستی دروازه های سبزپارس، گروه هم اندیشی سازمانهای غیردولتی تالابی، انجمن پایشگران محیط زیست ایران (پاما)، جامعه همیاران منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی، موسسه زیست محیطی کیمیای سبز، موسسه زیست محیطی احیاگران طبیعت، سازمان مردم نهاد زیست محیطی کودکان طلوع سبز، موسسه زیست محیطی سبزاندیشان اراک، موسسه زیست محیطی ارمغان روحبخش سبز، موسسه گنجینه سبز، پایگاه خبری زمین، انجمن دنیای سالمجمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست شهر اصفهان، سازمان غیردولتی همیاران زیست سبز،انجمن مهندسین محیط زیست زاگرس از جمله امضاکنندگان این بیانیه هستند. این ۲۳ انجمن در بیانیه خود ۸ خواسته آمده است. بیانیه انجمن‌های زیست‌محیطی آورده است : «هامون بزرگ که فردوسی در شاهنامه با نام «زره» از آن یاد میکند از دیرباز بعنوان یکی از کانون های توسعه و شکوفایی منطقه بوده و نه تنها نقطه پیوند تاریخی، فرهنگی و اعتقادی مردم دو کشور بلکه منبع حیات و تامین معیشت جوامع بومی و محلی منطقه، محل زیست هزاران گونه گیاهی و جانوری آبزی و کنار آبزی و پناهگاه میلیون‌ها پرنده مهاجر است».
۲۳ انجمنی که این بیانیه را امضا کرده‌اند در نخستین بند از خواسته‌ها خود از اشرف‌غنی و روحانی، روسای جمهور ایران و افغانستان آورده‌اند: ما خواهان آنیم که نجات اکوسیستم بی‌نظیر تالاب‌های بین‌المللی هامون و حفظ و احیای تمامیت اکولوژیکی آن با توجه به اصول و مصوبات کنوانسیون‌های بین‌المللی هستیم.
در بند دوم آمده نیز براین تأکید شده است که به رسمیت شناختن قوانین و مقررات و معاهدات بین المللی (حفاظت از تنوع زیستی، تعدیل اثرات تغییر اقلیم، جلوگیری از تخریب سرزمین، مقابله با بیابانزایی و…) و همچنین اصول دیپلماسی آب در تالاب‌های فرامرزی و حل چالش‌های محیط زیستی اکوسیستم پهناور تالاب های بین المللی هامون خواسته دیگر از رییس‌جمهور ایران و افغانستان است.
فعالان محیط زیست از روسای جمهور ایران و افغانستان خواسته‌اند که تعامل، همسویی و همکاری دوجانبه و چندجانبه دست‌اندرکاران و سیاست‌گذاران محلی، ملی و منطقه ای در جهت حفاظت، بهره برداری پایدار و احیای تالاب های بین المللی هامون به کار ببندند.
همچنین در بند چهارم از خواسته‌‌های ۲۳ انجمن زیست محیطی از روسای جمهور افغانستان و ایران خواسته شده است تا تلاش در جهت کاهش و حل مشکلات اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی تالاب‌های بین المللی هامون در یک فرایند مشارکت‌مدار با نقش آفرینی گروههای ذیحق و ذینفع (رهبران جوامع بومی و محلی، سازمانهای مردم‌نهاد، سازمانهای دولتی، دانشگاهیان، موسسات تحقیقاتی و…) با اتکا به وجوه مشترک فرهنگی و مذهبی طرفین در دستور کار قرار گیرد.
امضاکنندگان همچنین از روحانی و اشرف‌غنی مشارکت طرفین در فرآیندهای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های مرتبط با دشت های حوضه آبخیز هیرمند و از آن جمله دشت سیستان از طریق مذاکره و دستیابی به راه حل‌های مناسب در سطوح مختلف محلی، استانی، ملی و بین‌المللی را خواسته‌اند.
ششمین خواسته انجمن‌های محیط‌زیستی از روس جمهور افغانستان و ایران به رسمیت شناختن قرق‌های بومی (مناطق حفاظت شده توسط جوامع بومی و محلی) و تصدی‌گری این جوامع با توجه به مصوبات کنوانسیون های بین‌المللی است.
در بند هفتم از مسئولان عالی دو کشور ایران و افغانستان خواسته شده است تا تدوین برنامه توسعه و بهره‌برداری خردمندانه مشترک در قالب اصول مدیریت جامع زیست بومی با مشارکت تمام گروههای ذیحق و ذینفع در سایه تفاهم؛ همدلی، همزبانی و همکاری فی مابین را در دستور کار قرار دهند.
آخرین خواسته از موارد ۸ گانه مطرح شده نامگذاری روز دیدار هیئت‌های عالیرتبه افغانستان و ایران به عنوان «روز هامون»، در جهت پاسداشت ارزشها و کارکردهای اکولوژیکی، فرهنگی و اجتماعی تالاب های بین المللی هامون است.
همچنین امضاکنندگان این بیانیه تصریح کرده‌اند: ما سازمانهای مردم نهاد ضمن اعلام آمادگی برای هرگونه مشارکت و همکاری در زمینه های فوق الذکر، معتقدیم حفاظت از اکوسیستم‌ها مرز نمی‌شناسد. بر این اساس، حوزه آبریز هلمند که بالادست تالاب‌های بین المللی هامون واقع است، می‌بایست به صورت یک اکوسیستم یکپارچه مورد مطالعه و برنامه ریزی قرار گیرد و اطمینان داریم که حفظ و احیای این میراث طبیعی مشترک، سبب توسعه و رونق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی کل این منطقه خواهد شد.
